Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, po qëndron në Spanjë ku po merr pjesë në Kongresin e Internacionales Socialiste. Kurti atje ka mbajtur një fjalim para pjesëmarrësve, ku ndër të tjera ka folur edhe për paqen në Ballkanin Perëndimor dhe pretendimet e Serbisë për ta minimizuar autoritetin e Kosovës, transmeton Gazeta Sinjali.
Kryeministri Kurti ka thënë se Serbia përmes lidhjeve të saj të afërta me Federatën Ruse, është përbërësi që mungon për paqen në rajonin e Ballkanit Perëndimor.
“Përbërësi që mungon për paqen në rajonin e Ballkanit Perëndimor është një Serbi demokratike. Fatkeqësisht, fqinji ynë në veri, dhe ai me të cilin Republika e Kosovës ndan kufirin më të gjatë, është ende një vend autoritar me aspirata territoriale ndaj nesh dhe me lidhje të gjera dhe të afërta me Kremlinin”, ka thënë Kurti.
Tutje, shefi i Qeverisë kosovare ka përmendur edhe sulmet e Serbisë ndaj Kosovës, duke thënë se serbët kanë kërcënuar vazhdimisht vendin tonë, që nga mbarimi i luftës në vitin 1999.
Kurti po ashtu foli edhe për tensionimin e situatës në veri të Kosovës, pas ndodhive të fundit me targat ilegale të lëshuara nga Serbia.
“Që nga mbarimi i luftës në vitin 1999, ata na kanë kërcënuar vazhdimisht me sjellje luftarake. Deri më sot, ata i mbajnë 48 instalime ushtarake dhe xhandarmërie në të gjithë kufirin e saj me Kosovën. Për më tepër, që nga shpallja e pavarësisë sonë në vitin 2008, ajo është angazhuar vazhdimisht në fushata që synojnë të minojnë shtetësinë tonë. Edhe pse në vitin 2010 Serbia kërkoi mendimin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë për ligjshmërinë e pavarësisë sonë, ajo ka zgjedhur të mos respektojë gjetjet e gjykatës. Kohët e fundit, ajo është përpjekur të përdorë ndikimin e saj në pjesën veriore të vendit tonë për të minuar sundimin e ligjit në atë regjion”, ka thënë ai.
Kryeministri Kurti ka gjetur hapësirën edhe për t’i prezantuar pretendimet për zhvillim ekonomik, nën qeverisjen e tij.
“Qeveria ime po fokusohet në zhvillimin e ekonomisë sonë, reformimin e sistemit tonë të drejtësisë dhe forcimin e kapaciteteve tona mbrojtëse. Për shembull, vitin e kaluar kemi pasur një rritje dyshifrore prej 10.7% të BPV-së. Vitin e kaluar kemi pasur një rritje prej 22 për qind të investimeve të huaja direkte, këtë vit deri më tani janë 47 për qind, ndërsa eksportet në vitin 2021 janë rritur për 83 për qind, ndërsa këtë vit për 29 për qind”, tha ndër të tjera Kurti.
Fjalimi i plotë:
Madrid, Spanjë, 25 nëntor 2022
Fjalimi i Kryeministrit të Republikës së Kosovës, Albin Kurti, në Kongresin e 26-të të Internacionales Socialiste, që këtë fundjavë po mbahet në Madrid, e ku kryetar i ri u zgjodh Kryeministri spanjoll, Pedro Sanchez.
I nderuari President i ri i Internacionales Socialiste, Kryeministër i Spanjës, Z. Pedro Sánchez,
E nderuara Sekretare e re e Përgjithshme, Zonja Benedicta Lasi,
Të nderuar z. Papandreou dhe z. Ayala,
Të dashur miq dhe kolegë,
Që nga teoria e famshme e Immanuel Kant mbi marrëdhëniet midis të dyjave, paqja dhe demokracia kanë qenë të lidhura ngushtë në imagjinatën tonë. Teza kantiane, që do të thotë, se republikat demokratike – në krahasim me ato autoritare – priren të jenë paqësore në sjelljen e tyre të jashtme, është njohur në literaturën e marrëdhënieve ndërkombëtare si Teoria Demokratike e Paqes. Kjo teori sugjeron që republikat demokratike nuk luftojnë me republikat e tjera demokratike, megjithëse ato mund të përfshihen në luftë kundër vendeve jodemokratike. Rekomandimi për ata që e duan paqen është që të punojnë drejt rritjes së numrit të vendeve demokratike: sa më i madh të jetë numri i vendeve demokratike, aq më paqësore është bota jonë. Kjo nënkupton se shteti nuk është “kutia e zezë” e shkollës realiste të Marrëdhënieve Ndërkombëtare (MN). Përkundrazi, ekziston një lidhje e fortë midis institucioneve të brendshme të një vendi dhe sjelljes së tij në arenën ndërkombëtare.
Propozimi i Teorisë Demokratike të Paqes ka qenë një temë debati që nga formulimi i saj nga shkencëtarët politikë, të cilët e bazuan atë në esenë e famshme të Kantit “Drejt Paqes së Përhershme”. Nga njëra anë, skeptikët kanë vënë në dukje kundër-shembuj të teorisë. Nga ana tjetër, mbrojtësit janë përgjigjur duke interpretuar teorinë në mënyra që përpiqen ta bëjnë atë të pajtueshme me atë që duket si provë për të kundërtën. Sido që të jetë, unë besoj se koncepti origjinal i Kantit për kushtet e mundësisë për paqe të vërtetë është mjaft i fortë. Ndryshe nga interpretimi më i ngushtë i dhënë nga teoricienët e MN-së, Kant supozoi se paqja e vërtetë do të mbretëronte në çështjet botërore vetëm nëse plotësoheshin të tre kushtet e mëposhtme: 1) institucionet demokratike-republikane, 2) një bashkim paqësor i shteteve dhe 3) një moral i mikpritjes universale. Me fjalë të tjera, institucionet demokratike-republikane janë të nevojshme, por jo të mjaftueshme. Përafrimi më i mirë në botën reale që kemi për këtë vizion kantian është Bashkimi Evropian. Si një bashkim i shteteve demokratike që merren me njëri-tjetrin në frymën e mikpritjes, Bashkimi Evropian ka qenë një garantues i paqes në Evropë për 70 vitet e fundit. Nëse kjo është e mundur për një kontinent që i dha botës dy luftëra botërore, pse është naive të shpresojmë për shtrirjen e tij në pjesën tjetër të botës? Dhe më afër shtëpisë, pse duhet të jetë e paarritshme për një fqinj të parë të BE-së siç është rajoni i Ballkanit Perëndimor? Pikërisht për këtë pyetje të fundit dua të them disa fjalë sot.
Përbërësi që mungon për paqen në rajonin e Ballkanit Perëndimor është një Serbi demokratike. Fatkeqësisht, fqinji ynë në veri, dhe ai me të cilin Republika e Kosovës ndan kufirin më të gjatë, është ende një vend autoritar me aspirata territoriale ndaj nesh dhe me lidhje të gjera dhe të afërta me Kremlinin. Që nga mbarimi i luftës në vitin 1999, ata na kanë kërcënuar vazhdimisht me sjellje luftarake. Deri më sot, ata i mbajnë 48 instalime ushtarake dhe xhandarmërie në të gjithë kufirin e saj me Kosovën. Për më tepër, që nga shpallja e pavarësisë sonë në vitin 2008, ajo është angazhuar vazhdimisht në fushata që synojnë të minojnë shtetësinë tonë. Edhe pse në vitin 2010 Serbia kërkoi mendimin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë për ligjshmërinë e pavarësisë sonë, ajo ka zgjedhur të mos respektojë gjetjet e gjykatës. Kohët e fundit, ajo është përpjekur të përdorë ndikimin e saj në pjesën veriore të vendit tonë për të minuar sundimin e ligjit në atë regjion.
Të dashur miq,
Sipas Kantit, një zgjidhje e vërtetë paqeje nuk është e mundur pa anuluar shkaqet ekzistuese të një lufte të ardhshme. Është e qartë, pra, se ajo që kemi pasur në 23 vitet e fundit mes dy vendeve tona është më tepër një armëpushim i thjeshtë sesa një paqe e vërtetë. Pyetja e qartë është: si t’i afrohemi paqes së vërtetë.
Unë besoj se forcimi i demokracisë në Serbi është përgjigja. Kjo mund të duket si diçka me pak gjasa për disa, dhe si një e vërtetë e thjeshtë për të tjerët – megjithatë, kjo është mënyra e vetme që ne dimë për të krijuar kushte për paqen afatgjatë. Me një Serbi autoritare që refuzon të pranojë krimet e luftës nga e kaluara e afërt, e lëre më të kërkojë falje për to, madje edhe një modus vivendi është e vështirë të arrihet, e lëre më një paqe e vërtetë përgjatë vijave kantiane. Megjithatë, ne u angazhuam në dialog të hapur demokratik në Bruksel, të lehtësuar nga Bashkimi Evropian. Sepse ne besojmë se demokracia elektorale nuk është një formë pa funksion; se opozita duhet të ketë shanse reale për të fituar, se mediat nuk duhet të heshtin kurrë nga partia politike në pushtet dhe se pas hijes së demokracisë parlamentare nuk mund të ketë asnjë aleancë fron-altar që është qendra e vërtetë e pushtetit. Megjithatë, ne diskutojmë me ata që nuk ndajnë të njëjtat besime dhe që nuk kanë të njëjtin realitet.
Një ndryshim demokratik në politikë është diçka që mund ta bëjë vetëm populli, por ka mënyra se si mund ta ndihmojmë atë nga jashtë. Solidariteti me forcat progresiste në vende të tjera që nuk janë ende demokratike dhe duke u treguar si shembull për botën, janë rruga përpara. Qeveria ime po fokusohet në zhvillimin e ekonomisë sonë, reformimin e sistemit tonë të drejtësisë dhe forcimin e kapaciteteve tona mbrojtëse. Paralelisht, unë mbetem i përkushtuar ndaj këtij dialogu të lehtësuar nga BE-ja me lidershipin aktual të Serbisë. Dialog edhe me ata që nuk ndajnë të njëjtat vlera.
Republika e Kosovës është një nga vendet më demokratike në rajonin tonë. Opozita jo vetëm që mund të fitojë zgjedhjet në vendin tonë, por edhe mund të shënojë fitore plebishitare—siç kemi dëshmuar më 14 shkurt 2021. Që nga ardhja në pushtet e partisë sonë dhe pavarësisht efekteve negative nga pandemia globale COVID-19, ekonomia jonë ka arritur disa rezultate të dukshme. Për shembull, vitin e kaluar kemi pasur një rritje dyshifrore prej 10.7% të BPV-së. Një pjesë e konsiderueshme e kësaj rritjeje u ushqye nga besimi më i madh i njerëzve në qeverinë tonë. Vitin e kaluar kemi pasur një rritje prej 22 për qind të investimeve të huaja direkte, këtë vit deri më tani janë 47 për qind, ndërsa eksportet në vitin 2021 janë rritur për 83 për qind, ndërsa këtë vit për 29 për qind. Pa bërë asnjë ndryshim në politikën fiskale, të ardhurat tona tatimore u rritën me 34 për qind. Përveç kësaj, ka pasur edhe disa ndryshime pozitive në renditjen e vendit tonë në indekset me reputacion ndërkombëtar që ndjekin sundimin e ligjit,
lirinë e shtypit dhe transparencën e qeverisë. Për shembull, vitin e kaluar dhe këtë vit përsëri, World Justice Project na renditi të parët në Ballkan në Indeksin e tij për Sundimin e Ligjit. Ne e përmirësuam renditjen tonë me 17 vende, si në Indeksin Botëror të Lirisë së Shtypit (nga Reporters Without Borders) ashtu edhe në Indeksin e Perceptimit të Korrupsionit të Transparency International. Me fjalë të tjera, progresi ynë ekonomik po ecën paralelisht me një proces të thellimit demokratik. Sot ne të gjithë jemi dëshmitarë se si telashet ekonomike po çojnë në rrëshqitje demokratike edhe në pjesë të Perëndimit të zhvilluar. Në këto rrethana, përvoja e fundit e Kosovës ofron një shembull pozitiv për të kundërtën dhe një fije shprese shumë të nevojshme.
Më lejoni ta mbyll duke thënë se, të dashur miq, sot bota ka nevojë për antifashistët jo më pak se një shekull më parë. Partitë socialiste dhe socialdemokrate duhet të bashkojnë njerëz të ndryshëm në mbarë globin për një qëllim të përbashkët: të shpëtojnë planetin nga rishfaqja e valës fashiste.
Ju faleminderit shumë.
