Këtë vit Kosova dorëzoi zyrtarisht kërkesën për t’u anëtarësuar në Këshill të Europës me shpresën që edhe përjashtimi i Rusisë nga kjo organizatë mund t’i sigurojë një vend aty.
Organizata evropiane për të drejtat e njeriut së fundi ka publikuar një raport për çështjen e dhunës ndaj grave në Kosovë. Ky raport lavdëron Kosovën për hapat e ndërmarrë së fundi në këtë fushë, por thotë se kërkohen ende veprime të tjera për përmirësim.
“Një raport mbi përafrimin e masave në Kosovë me Konventën e Këshillit të Europës për parandalimin dhe luftimin e dhunës ndaj grave dhe dhunës në familje (Konventa e Stambollit) përshëndet përmirësimet e kornizës së saj ligjore, por bën thirrje për veprime të mëtejshme për t’i siguruar qasje mbrojtjes, drejtësisë dhe pavarësisë ekonomike për viktimat e dhunës në familje, përdhunimit dhe llojeve të tjera të dhunës”, thuhet në komentin e përgjithshëm të këtij raporti të KiE.
Aty Kosova lavdërohet për miratimin e një amendamenti kushtetues në vitin 2020, i cili, siç thuhet në raport, i dha efekt të drejtpërdrejtë Konventës së Stambollit.
Ndërkaq, zhvillime të tjera pozitive përfshijnë miratimin e ligjeve dhe politikave të reja, të tilla si Strategjia Kombëtare për Mbrojtjen nga Dhuna në Familje dhe Dhuna ndaj Grave (2022-2026) dhe veprat e reja penale të ngacmimit seksual dhe gjymtimit gjenital femëror të prezantuara në vitin 2019.
Raporti konstaton se masat e mëtejshme, si caktimi i njësive të specializuara të zbatimit të ligjit, prokurorëve apo gjyqtarëve civilë që merren me këto çështje, përfaqësojnë hapat e parë për të përmirësuar qasjen në drejtësi për viktimat e dhunës në familje.
“Megjithatë, shumë boshllëqe pengojnë qasjen në drejtësi, mbrojtjen dhe rikuperimi për gratë viktima të dhunës me bazë gjinore. Pavarësisht rritjes së raportimit të dhunës në familje, Kosova duhet të përmirësojë ndjekjen penale të dhunës në familje, dhunës seksuale, duke përfshirë dhunën seksuale gjatë luftës, rastet e ngacmimeve seksuale dhe të sigurojë që incidentet e dhunës në familje të merren parasysh në vendimet për kujdestarinë e fëmijëve ose të drejtat e vizitës. Sistemi i urdhrave të mbrojtjes duhet gjithashtu të rishikohet për të mbuluar në mënyrë efektive të gjitha viktimat dhe për të siguruar që autorët nuk mund të ndajnë të njëjtën premisë me viktimën”.
Në shumë raste, thotë raport, varësia ekonomike e grave nga abuzuesit e tyre, veçanërisht për shkak të qasjes të pabarabartë në pronë dhe të drejtat e trashëgimisë në praktikë, i pengon ato t’i shpëtojnë dhunës. Për më tepër, qasja në shërbimet e specializuara mbështetëse dhe strehimoret pengohet pasi këto shërbime, shpesh të drejtuara nga OJQ-të për të drejtat e grave, luftojnë vazhdimisht për të funksionuar për shkak të financimit të pamjaftueshëm publik.
“Kosovës gjithashtu i mungojnë plotësisht themelimi i qendrave të referimit për krizat e përdhunimit ose dhunës seksuale. Megjithëse Komisioni Qeveritar për Verifikimin dhe Njohjen e Statusit të Viktimave të Dhunës Seksuale ka qenë organi kyç për dhënien e dëmshpërblimeve viktimave të dhunës seksuale të kohës së luftës që nga viti 2018, kufizimi qëndron në periudhën e pranueshmërisë së kësaj skeme reparacioni dhe mungesës së vetëdijesimit të viktimave për këtë”.
Raporti rekomandon shtimin e përpjekjeve për të mbledhur të dhëna sistematike mbi dhunën ndaj grave në të gjithë sektorët dhe për të trajnuar të gjithë profesionistët që janë në kontakt me viktimat.
Masat e ndërmarra në vend duhet gjithashtu të adresojnë më mirë nevojat e grave që përballen me diskriminim të shtuar në qasjen në shërbimet për mbrojtje dhe mbështetjeje, duke përfshirë gratë me aftësi të kufizuara, gratë rome, ashkali dhe egjiptiane, nënat beqare ose gratë që i përkasin komunitetit LGBTI+.
Për nxjerrjen e këtij raporti, KiE thotë se është bërë pas një hulumtimi të detajuar edhe një vizite në Kosovë në shkurt të vitit 2022.
