Kapitullimi i ish-Republikës Jugosllave u bë me nënshkrimin e Marrëveshje së Kumanovës. Para se të nënshkruhej dhe miratohet rezoluta 1244 e Kombeve të Bashkuara për Kosovën, mijëra trupa të vendeve të NATO-s, ishin vendosur në dy shtete, në Shqipëri dhe në Maqedoni.
Rruga Kaçanik-Prishtinë dukej sikur si diçka jashtë apokalipsit.
Trupat e para që u futën në Kosovë ishin trupat e mbretërisë së Bashkuar të Britanisë të cilët hynë së pari në Kaçanik dhe vazhduan përshkimin e rrugës magjistrale deri në Prishtinë.
Njëri ndër ushtarët e parë që ishte futur në Kosovë, ishte James Paul Watson. Ai në 23 vjetorin e hyrjes së trupave tokësore të NATO-së në Kosovë, ka rrëfyer rrugëtimin nga Kaçaniku deri në Prishtinë. Sipas tij çdo gjë që ka parë në atë rrugëtim ishte jashtë një apokalipsi.
“Koha ime e qëndrimit në Kosovë ndryshoi jetën time tërësisht për shkak të dëshmisë të tmerreve të luftës, veçanërisht gjenocidit modern që ndodhi. Kjo gjë më ndjek edhe sot e kësaj dite, pasi ky nuk ishte viti 1943 dhe Evropa naziste, por e kohës moderne”, tha ai për RTKlive.
Ai ka bërë me dije se kohët e fundit ka shkruar një libër duke nënvizuar përvojat e tij në Kosovë, pasi ajo është pothuajse e harruar për shkak të krimeve të tmerrshme të luftës që ndodhën atje.
“Grupi i Betejës i Gardës Irlandeze të Mbretërisë ishin ushtarët e parë që mbërritën në Prishtinë dhe nga Kaçaniku në kryeqytet, mjedisi ishte i frikshëm. Pothuajse si diçka jashtë apokalipsit. Makina të djegura dhe vrima plumbash në të gjitha ndërtesat, por nuk duken civilë, po si të ishin fshehur. Ishte një qytet fantazmë, por të gjithë e dinim se diçka e tmerrshme kishte ndodhur atje thjesht mund ta ndjeja vdekjen”, tha ai.
Mos të harrojmë atë që ndodhi në 1999
Sipas tij para se të vendoseshim në Kosovë, shumica prej ushtarëve nuk kishin dëgjuar kurrë për rajonin. “Ne ishim të vetëdijshëm për çështjet e vazhdueshme në Bosnje, por jo aq shumë në Kosovë. Ne duhet të kujtojmë atë që ndodhi në 1999 dhe të mësojmë nga kjo për t’u siguruar që nuk do të ndodhë më kurrë”, tha ai.
Duke shtuar se populli i Kosovës ishte populli më i sjellshëm dhe më i përulur në planet. “Edhe kur nuk kishin asgjë dhe përkundër vështirësive që kishin kaluar, ata përsëri ishin të sjellshëm, mikpritës dhe mikpritës ndaj nesh”, tha ai.
Ai ka bërë plan që shënimin e 25 vjetorit, të hyrjes së NATO-së në Kosovë, të vij në Kosovë.
“Shpresoj të kthehem në Kosovë në vitin 2024 me familjen time për të shënuar 25 vjetorin e konfliktit. Së fundi, koha ime në Kosovë më ka lënë me pasoja nga gjenocidi që unë personalisht kam qenë dëshmitar. Megjithatë, unë mund të imagjinoj vetëm efektet e qëndrueshme mbi ata civilë që në fakt jetuan mizoritë që ndodhën. Karakteri dhe forca e popullit të Kosovës dhe ajo që ai duroi për lirinë e tij nuk është aspak frymëzuese. Si një historian i kualifikuar ushtarak, besoja se ishte e rëndësishme të dokumentoheshin ngjarjet gjatë verës së vitit 1999 në detaje të shkëlqyera për të mësuar prej tyre, dhe shpresoj të parandaloja që kjo të mos ndodhte më”, tha ai.
Ndryshe njëri ndër ushtarët e parë që ishte futur në Kosovë, ishte James Paul Watson, tani është Këshilltar në Këshillin e Wiganit.
