Një boshllëk dijesh mbi origjinën e koronavirusit të ri që po shkatërron botën, ka siguruar terren për të gjitha llojet e teorive, nga fantastikja, tek e dyshimta deri te më e besueshmja.

“Ishte një bio armë e prodhuar nga kinezët. Ushtria amerikane solli virusin në Wuhan. Rrjedh si një xhind nga një shishe, nga një laborator në një aksident. Ai zuri rrënjë në një treg të kafshëve të egra në Wuhan”, janë këto disa nga teoritë.Shkencëtarët janë bashkuar përtej kufijve ndërkombëtarë për këto teori të dyshimta. E megjithatë, ata janë të ndarë në atë që dikur u mendua gjerësisht fajtori: një i ashtuquajtur treg në Wuhan, ku kafshët e egra mbahen në kafaze dhe shiten si kafshë shtëpiake ose ushqim. Apo se një kafshë e infektuar- mbase një pangolinë – infektoi njeriun e parë.

E vërteta se si filloi kjo mbetet evazive ende. Shkencëtarët thonë se ka zero prova që qeveria kineze ose amerikane prezantoi me qëllim koronavirusin e ri – SARS-CoV-2 – për publikun. Deri më sot, një gjë duket e mundshme: Ajo erdhi nga lakuriqët.

“Është “shpjegimi më i thjeshtë, i dukshëm dhe i mundshëm”, tha Dr. Simon Anthony, një profesor në Universitetin Columbia dhe një anëtar kryesor i PREDICT, një program global i financuar nga federata që heton viruset në hostet e kafshëve me potencial pandemik. PREDICT ka zbuluar 180 koronaviruse gjatë një dekade.

Ekspertët kanë kundërshtim mbi teorinë e pranuar dikur gjerësisht se virusi kishte origjinën në një treg të lagësht. Përkrahësit besojnë se natyra e e këtyre tregjeve të mbushura me njerëz dhe kafshë të egra të vendosura për therje i bëjnë ata fajtorët më të mundshëm.

Një tjetër teori potencialisht shpërthyese – e parashtruar për herë të parë nga dy studiues kinezë në fillim të shkurtit dhe e përforcuar nga hosti i Fox News Tucker Carlson më 31 mars – pohon se origjina gjurmon përsëri në një aksident në një nga dy laboratorët pranë tregut Wuhan që punojnë me lakuriqët.

Në çdo rast, studiuesit pajtohen që koronavirusi u hodh nga një kafshë tek një njeri, një fenomen i njohur si “derdhje zoonotike”.

Në fillim të shkurtit, studiuesit kinezë publikuan një artikull në Nature – një revistë shkencore e lartë – që konkludoi se “2019-nCoV është 96% identik në të gjithë nivelin e gjenomit me një koronavirus të lakuriqit”.

Më vonë atë muaj, 27 shkencëtarë të shëndetit publik nga Shtetet e Bashkuara dhe bota shkruajtën një letër që dënonte teoritë e komplotit.

“Teoritë e konspiracionit nuk bëjnë asgjë tjetër përveç krijimit të frikës, thashethemeve dhe paragjykimeve që rrezikojnë bashkëpunimin tonë global në luftën kundër këtij virusi,” shkruajtën ata.

Ekspertët cituan prova shkencore që mbështesin teorinë që “në mënyrë dërrmuese përfundojnë se ky koronavirus ka origjinën në jetën e egër, siç kanë kaq shumë patogjenë të tjerë që shfaqen”.

Një prej atyre shkencëtarëve është Peter Daszak, një gjuetar preeminent i viruseve që ka punuar në Kinë për 10 vjet.

“Ne kemi shumë besim se origjina e Covid-19 është në lakuriq,” tha Daszak.

Studiuesit shpresojnë të gjurmojnë virusin që po vret dhjetëra mijëra veta. Një tjetër burim debati është nëse virusi që shkakton Covid-19 transferohet direkt nga lakuriqi te njeriu, apo nëse ka pasur një kafshë “të ndërmjetme” midis.

Daszak beson se një lakuriq infektoi një kafshë ferme, e cila u soll në treg e gjallë, dhe mbahej me njerëzit në një nga inkubatorët më të përsosur për infeksion viral: tregu kinez i lagësht.

Profesori Andrew Cunningham nga Zoological Society of London thotë se tregjet e lagështa janë një arsye kryesore për shkaktimin e ngjarjeve zoolotike të përhapjes nga jeta e egër, për të cilën ai tha se janë bërë më të zakonshme gjatë 30 viteve të fundit.

Por një artikull në Lancet ka hedhur disa dyshime në teori. Studimi tregon se rreth një e treta e 41 pacientëve të parë të infektuar të konfirmuar nuk kishin ekspozim të drejtpërdrejtë në tregun e lagësht. Midis tyre ishte pacienti i parë i njohur, simptomat e të cilit thuhet se filluan të shfaqen më 1 dhjetor.

“Asnjë lidhje epidemiologjike nuk u gjet midis pacientit të parë dhe rasteve të mëvonshme,” thuhet në raport. Tregu u mbyll në 1 janar, dy ditë pasi autoritetet Wuhan lëshuan një alarm të shëndetit publik në lidhje me të.

Shumica e ekspertëve mbështesin teorinë e rrjedhjes në laborator

Racaniello ofron edhe një teori tjetër: Burimi i shpërthimit është një fermer.

“Në lakuriqët, këto viruse janë viruse të zorrëve dhe ato po derdhin fecesin”, tha ai. “Dhe nëse hyni në një shpellë, ajo është e mbushur me guano. Dhe fermerët në shumë vende e mbledhin atë për fushat e tyre.”

Racaniello spekulon se, pasi u infektua, një fermer ose një bashkëpunëtor hyri në Wuhan dhe filloi të infektonte njerëz të tjerë.

Për shumë vite, besohej gjerësisht se virusi SARS u hodh nga një lakuriq në një kafshë tjetër të ndërmjetme – si macja – që infektoi një person në një treg ushqimi në Kinë. Por një studim në 2013 – mbështetur nga një ndjekje në 2017 – sugjeroi që koronavirusi i vitit 2003 gjithashtu mund të ishte kërcyer drejtpërdrejt nga një lakuriq në një njeri, shkruan CNN.

Tensionet SHBA-Kinë ngadalësojnë gjuetarët e viruseve

Por një nga laboratorët e cituar në letër, Instituti Wuhan i Virologjisë, lëshoi një deklaratë më 19 shkurt që kundërshtoi me forcë çdo sugjerim që virusi kishte origjinën nga laboratori i tij.

Deklarata thoshte se teoria se virusi rridhte nga laboratori ishte një nga thashethemet e rreme. Zyrtarët në qeverinë kineze thonë se burimi i virusit mbetet i panjohur, dhe se të tjerët duhet të ndalojnë “njollosjen” e vendit.

“Në të vërtetë, burimi i Covid-19 është një çështje shkencore,” tha Luo Zhaohui, një zv / ministër i punëve të jashtme, në fund të marsit. “Ne duhet të dëgjojmë mendime profesionale dhe shkencore. OBSH ka theksuar shumë herë që lidhja e viruseve me racat specifike, ngjyrat e lëkurës ose zonat gjeografike duhet të shmanget. Ky është gjithashtu konsensusi ndërkombëtar.”

Studiues të tjerë të kontaktuar nga CNN ishin skeptik ndaj teorisë së aksidenteve laboratorike.

“Unë mendoj se nuk ka besueshmëri,” tha Racaniello. “Unë mendoj se është pjesë e natyrës njerëzore të mendosh që ne po bëjmë gjërat më të këqija, në krahasim me natyrën”.

Ndërkohë, tensionet midis SHBA.-së dhe Kinës për origjinën e virusit janë të ndërlikuara nga akuzat për dezinformim nga të dy palët, po ngadalësojnë punën e ‘gjahtarëve’ të viruseve.

“Nëse do të kishte një të ashtuquajtur presë të ndërmjetme, një kafshë në të cilën u fut virusi dhe më pas lejoi që ajo të futej te njerëzit, virusi mund të ishte akoma në atë pritës”, tha Daszak.

“Dhe ka qindra, mijëra nga këto kafshë dhe ferma dhe mbase virusi është akoma atje. Pra, edhe nëse shpëtojmë nga shpërthimi, ekziston ende një shans që ai virus të mund të rishfaqet pastaj dhe ne duhet ta zbulojmë shpejt .