Kafkat e njerëzve katër mijë vjet më parë janë prerë në rituale duke i përdorur ato më pas në formë tasi të quajtur “kupa e kafkës”.

Një ekip ndërkombëtar i studiuesve gjetën prova që kafkat u përpunuan në mënyrë të qëndrueshme, sistematike për gjithsej rreth 15.000 vjet.

Nuk është e qartë saktësisht se për çfarë janë bërë ‘kupat e kafkës’, por shenjat e mjeteve të mbetura në sipërfaqet e tyre sugjerojnë se ato ishin punuar si për të vendosur mish dhe qëllime tjera.

Ekspertët kanë sugjeruar më parë që ‘kupat e kafkës’ mund të jenë përdorur si enë për ushqime, trofe lufte, maska ose sende dekorative.

Antropologu evolucionar Francesc Marginedas nga Universiteti Rovira dhe Virgili i Tarragona në Spanjë dhe kolegët studiuan ‘kupa të kafkës’ nga tri lokacione antike Shpella e Gough në Britaninë e Madhe, Herxheim në Gjermani dhe shpella El Mirador në Spanjë.

Ata i krahasuan këto me kafkat njerëzore që nuk ishin gjetur në forma enësh nga shpella Fontbrégoua në Francë dhe Gran Dolina në Spanjë.

‘Kupat e kafkës’ datojnë që nga Paleoliti i Epërm, rreth 20.000 vjet më parë, në Epokën e Bronzit, rreth 4.000 vjet më parë.

Përdorimi ritual i kafkave njerëzore tashmë është i dokumentuar në disa vende arkeologjike të kronologjive të ndryshme në të gjithë globin.

Ekspertët mendojnë se disa shoqëri të lashta madje besonin se kafkat njerëzore zotëronin një forcë jete ose fuqi të caktuara dhe kështu u mblodhën pas konfrontimeve të dhunshme si simbole të autoritetit dhe epërsisë.

Duke ekzaminuar shenjat e mjeteve në pjesën e brendshme të kafkave nga vendet e tyre të studimit, ekipi ishte në gjendje të njohë provat e mundshme për praktikat ceremoniale.

Kafkat e trajtuara në mënyrë racionale janë të njohura shpesh për shenja sportive në formën e shenjave të prera të prodhuara nga vegla guri ose thika metalike të lëna pas gjatë procesit të heqjes së kafkës.

Praktika të tilla, për shembull, janë të dokumentuara mirë në mënyrë arkeologjiket midis Paleo-indianëve amerikanë, të cilët linin pas kafkat me aranzhime rrethore të gdhendura rreth kokës.

Bazuar në shembuj të tillë të mëparshëm, studiuesit krijuan një metodë për të analizuar nëse shenjat e gjetura në kafkat nga vendet e studimit ishin krijuar si pjesë e një forme të teknikës së përpunimit në mënyrë të ngjashme.

Ekipi zbuloi se ekziston një model specifik i formuar nga trajtimet sistematike të kafkës që janë kryer në të njëjtën mënyrë për gati 15.000 vjet.

Shenjat duket se kanë mbetur mbrapa, pasi që kafkat u zhveshën nga koka dhe mishi dhe ato pastroheshin intensivisht.

Të njëjtat modele u gjetën në kafkat me burim nga të gjitha vendet e studimit përveç mbetjeve të paraardhësit Homo nga Gran Dolina.

Studiuesit besojnë se puna sistematike e kafkave të njeriut filloi me heqjen e kokës dhe vazhdoi me heqjen e indeve të muskujve, dhe më pas ato u lanë të thahen.

Ndërsa shumë nga studimet sugjerojnë një proces kanibalizmi, shenjat e tjera që gjenden në secilën prej kafkave sugjerojnë një trajtim përfundimtar që shërbente për një qëllim tjetër.

Mbetet e paqartë, sidoqoftë, saktësisht se çfarë u përdorën kafkat e përpunuara, pasi ishin zhveshur nga mishi i tyre.

Sidoqoftë, studiuesit përfunduan se ‘përgatitja e kupave të kafkës mund të lidhet me një trajtim ritual të kokës së njeriut në këto kontekste arkeologjike’.

Gjetjet e plota të studimit u botuan në revistën “Archaeological Science”. /Gazeta Sinjali/