Numri më i madh i rasteve të maltretimeve dhe frikësimit të gazetarëve gjatë vitit 2021 dhe fillimit të vitit 2022 u regjistrua në Poloni, Rusi, Serbi, Slloveni dhe Britani, sipas raportit të Këshillit të Evropës “Mbrojtja e lirisë së shtypit në kohë tensionesh dhe konfliktesh”, botuar më 27 prill.
Raporti i 15 organizatave të medias, partnerë të Këshillit të Evropës, tregoi se përqindja e kërcënimeve ndaj lirive të medias u rrit në mënyrë dramatike në vitin 2021 dhe se po këtë vit u regjistruan 41 për qind më shumë kërcënime serioze ndaj lirisë së medias sesa në vitin 2020.
“Shumica e kërcënimeve ndaj gazetarëve ishin të përqendruara ndaj jetës, shëndetit dhe integritetit fizik të tyre. Numri më i madh i këtyre kërcënimeve është bërë nga persona të panjohur, në komunikim me shkrim dhe online, ndërsa si trend i ri janë vërejtur edhe kërcënimet përmes telefonit. Në këtë kuptim, dallohen Rusia, Serbia, Qiproja dhe Bullgaria”, thuhet në raport.
Theksohet se në rajonin e Ballkanit Perëndimor ka pasur raste kur zyrtarë shtetërorë kanë sulmuar edhe gazetarë të mediave kombëtare dhe sulmet kanë qenë veçanërisht të theksuara në mitingje dhe protesta.
“Siguria e stafit të medias në këto ngjarje ishte aq e rrezikuar sa në disa raste organizatat e medias dhe stafi i tyre ndaluan së shfaquri logon e tyre gjatë raportimit nga terreni”, thuhet në raport.
Theksohet se ka pasur kërcënime me vdekje ndaj gazetarëve, veçanërisht në Francë, Rusi, Spanjë, Holandë dhe Serbi.
Ndërkaq, në këtë raport përmendet edhe Kosova, pavarësisht se nuk është pjesë e Këshillit të Evropës.
Sipas raportit, Asociacioni i Gazetarëve të Kosovës më 2021 ka regjistruar 29 raste të kërcënimeve dhe shkeljeve të tjera të lirisë së shtypit.
“Këto raste përfshijnë sulmet fizike, kërcënime ligjore të iniciuara nga prokurorët dhe fushatat e shpifjeve”, thuhet në raport.
Këshilli i Evropës përmend edhe votimin në Kuvendin e Kosovës më 6 dhjetor të vitit 2021 për të miratuar bordin e ri për transmetuesin publik Radion Televizionin e Kosovës.
“Procesi i rekrutimit dhe përbërja janë lavdëruar si brenda vendit ashtu edhe nga ndërkombëtarët”, thuhet në raport.
Raporti i Këshillit të Evropës vë në dukje se ka pasur edhe zhvillime pozitive dhe se disa vende që miratuan plane që synojnë përmirësimin e sigurisë së gazetarëve në përputhje me planet e veprimit britanik, holandez dhe suedez për sigurinë e gazetarëve, duke përfshirë Serbinë, e cila thuhet se në këtë drejtim ishte gjysmë e suksesshme.
Në tekstin e raportit thuhet se Qeveria e Serbisë krijoi një grup pune për sigurinë dhe mbrojtjen e gazetarëve, në dhjetor 2020, por se në mars të vitit 2021 pesë shoqata të gazetarëve dhe mediave u tërhoqën nga ai grup, duke përmendur “mungesën e besimit në institucione dhe fushatën e orkestruar të shpifjeve dhe kërcënimeve ndaj grupit drejtues të gazetarëve hulumtues KRIK”, shkruan REL.
Theksohet se në Serbi “paditë SLAPP [padi strategjike kundër pjesëmarrjes publike] janë taktikë e zakonshme kundër mediave të pavarura në dhe në shënjestër është veçanërisht rrjeti kërkimor jofitimprurës për krimin dhe korrupsionin – KRIK”.
“Zakonisht, prokurorët i kërkojnë gjykatës që të detyrojë gazetarët dhe mediat të heqin publikimet, të kërkojnë falje, të publikojnë korrigjimin dhe të angazhohen që të mos raportojnë për një temë të caktuar në të ardhmen”, thuhet në raport.
