Ministria e Jashtme e Turqisë ka sinjalizuar se synon të bllokojë anijet luftarake ruse që të kalojnë nëpër ngushticat e Bosforit dhe Dardaneleve që të çojnë në Detin e Zi, një ndryshim në pozicionin dikur neutral të Turqisë, ku zyrtarët nënvizuan aleancat me Rusinë dhe Ukrainën .
“Ne arritëm në përfundimin se situata në Ukrainë është kthyer në luftë”, tha ministri i jashtëm turk Mevlüt Çavuşoğlu. “Ne do të zbatojmë dispozitat e Montreux në mënyrë transparente.”
Turqia kontrollon të dyja ngushticat sipas konventës së Montreux, duke i dhënë asaj fuqinë për të bllokuar kalimin e anijeve luftarake ruse dhe ukrainase, me kusht që ato të mos kthehen në bazat e tyre të përhershme në Detin e Zi.
Konventa do të thotë se ngushticat mund të bllokohen nëse një konflikt plotëson përkufizimin e një lufte.
Bllokimi ka të ngjarë të prekë një numër anijesh ruse aktualisht në Detin Mesdhe, duke përfshirë nëndetëset dhe fregatat, disa prej të cilave i përkasin flotës së Detit të Zi. Një bllok do të thotë që luftanijet ruse nuk do të jenë në gjendje të kalojnë tranzit nëpër ngushticat për të siguruar përforcime për forcat ekzistuese ose për t’u larguar dhe kthyer për të ndihmuar forcat në pushtimin e Ukrainës.
Analisti turk i detit Yörük Isik vuri në dukje imazhet satelitore që tregojnë të paktën 16 anije në Mesdhe. “Ajo që shohim janë 16 anije, disa prej tyre janë anije të flotës së Detit të Zi. Ata mund të kenë disa asete shtesë, duke përfshirë cisternat e rimbushjes ose mjetet e vogla patrulluese pranë Tartusit, por këto janë asetet më domethënëse, “tha ai.
Vërejtjet e Çavuşoğlu për mbylljen e ngushticave sinjalizuan gjithashtu një ndryshim në politikën turke që deri më tani është përpjekur me kujdes të balancojë angazhimet e saj në NATO dhe aleancën me Ukrainën, së bashku me varësinë e saj energjetike dhe të sigurisë nga Rusia .
Pozicioni i Turqisë ka ndryshuar me shpejtësi gjatë fundjavës, duke përfshirë komentet më herët sot nga kryekëshilltari i presidentit Erdogan, Ibrahim Kalin, i cili tha “ne do të vazhdojmë përpjekjet tona për të ndihmuar popullin e Ukrainës dhe për t’i dhënë fund gjakderdhjes në këtë luftë të padrejtë dhe të paligjshme“. Deri më tani, zyrtarët turq i kishin zgjedhur fjalët e tyre me kujdes, duke përdorur kryesisht terma të tillë si “operacion ushtarak”.
Lëvizja e Turqisë për të mbyllur ngushticat është një sinjal se politika e saj e jashtme aktuale po i jep përparësi Evropës dhe angazhimeve të saj në NATO mbi lidhjet e saj afatgjata me Rusinë.
“Turqia ka një varësi nga Rusia, jo vetëm nga energjia si disa vende evropiane, por edhe nga situata e tyre e sigurisë. Duhet të ketë frikë brenda autoritetit se Rusia mund të ndezë dritën jeshile të një sulmi nga regjimi [sirian] në Idlib, “tha Ülgen, duke iu referuar provincës në veri të Sirisë të kontrolluar nga forcat opozitare duke përfshirë xhihadistët, me një prani turke për të penguar rusët dhe sirianë.
