Në takimin me kryeministrin e Kosovës Albin Kurtin, disa ministra dhe kryetarët e komunave, kryetari i Asociacionit të Komunave të Kosovës Agim Aliu tha se kanë adresuar disa kërkesa dhe stadin se ku kanë mbërritur ato nga takimi i fundit
“Kemi kërkuar të dijmë arsyet e ndërprerjes apo anulimit të projekteve të caktuara, deri më tani, nuk kemi marr përgjigje përfundimtare për shumë nga to. Kemi kërkuar mbështetjen e Qeverisë që të ndahet buxhet shtesë për komunat, që të përballohen kostot financiare si rrjedhojë e Kontratave Kolektive e të cilat paguhen nga buxhetet komunale, edhe kjo nuk ka ndodhur, ndonëse jemi në dijeni të hapave të Qeverisë për ndërprerjen e kontratave kolektive”, tha Aliu.
Kryetari i AKK-së theksoi se vazhdon të mbetet e parealizueshme, mundësia për themelimin e ndërmarrjeve publike lokale sipas Ligjit për Ndërmarrjet Publike, problematikë që gjithashtu e ngritën në takimin e shtatorit.
Më tej ai tha se sfiduese dhe e rëndësisë jetike për qytetarët, është edhe furnizimi me barna nga lista esenciale, përgjegjësi kjo e Ministrisë së Shëndetësisë, por që deri më tani, jemi të gjithë dëshmitarë që mbetet e pazgjidhur kjo sfidë për të gjitha komunat.
“Në takimin e shtatorit të vitit 2022, diskutuam edhe për Grantin e Katërt për Komunat, saktësisht procedimin e Ligjit për Financa Lokale, i cili qysh në vitin 2021 është përfunduar nga Grupi Punues, por që çuditërisht, ndodhi e kundërta”, tha Aliu.
Sipas tij pak ditë pas takimit tonë, më 30 shtator, Qeveria e Republikës së Kosovës, mori vendim që të tërheq nga strategjia legjislative këtë projektligj, pa dhënë një shpjegim të qartë për komunat dhe për këtë grant, i cili padyshim paraqet rëndësi vitale për komunat.
Aliu theksoi se lidhur me buxhetin komunal, është deklaruar që buxheti për komuna do të jetë rreth 660 milionë euro e që krahasimisht me vitet 2021 dhe 2020, shprehur në përqindje, rezulton se ky buxhet aktual, është më i vogël sesa vitet e lartcekura, gjë që konsideroj se është e padrejtë kur dihet se niveli lokal është porta e parë e çdo kërkese qytetare, kërkesat janë vazhdueshëm në rritje, andaj edhe Qeveria duhet të shtoj buxhetet për komunat, duke ngritur substancialisht fondet për investimet kapitale dhe mallrat e shërbimet që të mundësohet përfshirja më e gjerë e kërkesave qytetare në planifikimet tona investive.
“Jam i bindur, e kjo duket qartë që shpërndarja buxhetore, flas për kategorinë e investimeve kapitale për komunat, nuk është e barabartë dhe e drejtë. Komunat e mëdha, janë fare pak të përfshira në projektet kapitale të ministrive përkatëse, flas për projektet e reja të planifikuara në kuadër të buxhetit 2023”, tha kryetari i AKK-së.
Sipas tij ministritë, duhet të planifikojnë barabarësisht shpërndarjen e fondeve publike përmes projekteve, duke përfshirë të gjithë komunat, gjykuar nga pesha, nevoja e rëndësia që paraqesin ato projekte për qytetarët e komunave përkatëse.
“Në harkun kohor ndërmjet dy takimeve tona, të shtatorit 2022 dhe të këtij sot, kemi pasur edhe zhvillime të atilla që kanë vështirësuar punën e nivelit lokal”, tha Aliu.
Sipas tij projektligji për Prokurimin Publik ende nuk është proceduar e ku mirëfilli dihet se çdo vonesë në këtë drejtim, shkakton telashe në nivelin lokal.
“Patëm gjithashtu, një tentativë që mjetet buxhetore të pashpenzuara të komunave të kthehen mbrapsht si rishpërndarje, qasje kjo e padrejtë e jo ligjore. Tendenca e marrjes së të hyrave vetanake nga Ministria e Financave, punës dhe transfereve ishte e pakuptimtë për neve si autoritete lokale dhe ndoshta ende nuk është e qartë se çfarë do të ndodhë me bartjen e mjeteve nga të hyrat vetanake nga viti 2021, pra para vitit 2022”, tha Aliu.
Sipas kreu të AKK-së ministër Murati, në ligjin për ndarje buxhetore për vitin 2023 thuhet që bilancet e pashpenzuara të të hyrave vetanake të komunave nga viti fiskal 2022 të depozituara në Fondin e Kosovës dhe të regjistruara në SIMFK (Sistemin Informativ për Menaxhimin e Financave të Kosovës) si ndarje buxhetore për një komunë ndahen për vitin fiskal 2023 sipas autorizimeve të Ligjit për Menaxhimin e Financave Publike.
Kjo është hera e parë që ky nen ndryshohet në krahasim me vitet paraprake ku nuk është kufizuar bartja e mjeteve për vitin paraprak por gjithmonë është theksuar për vitin paraprak por edhe vitet paraprake, pra në këtë rast është dashur të jetë për vitin 2022 dhe vitet paraprake ashtu siç ka qenë në vitin 2022 ku në ligj është thënë për vitin 2021 dhe vitet paraprake.
Aliu tha se do të ishte i mirëseardhur një sqarim më detajues nga Ministri i Financave si dhe arsyet që çuan në këtë qasje.
Komunat gjithashtu vazhdojnë të kenë problemin me pronat e administruara nga AKP, madje veçanërisht me pronat e Ekonomisë Pyjore, ku si ublic trajtohemi njëlloj sikurse qytetarët në aspektin e qiradhënies, pavarësisht se projektet tona janë në interes ublic dhe I kontribojnë ruajtjes dhe rritjes së vlerës së pronës së caktuar, gjë që pamundëson zhvillimin e shumë projekteve, sfidë kjo që kërkon zgjidhje të shpejtë e përfundimtare nga ana e Qeverisë së Republikës së Kosovës.
“Këto tema, që sot u ngritën, u diskutuan dhe u ri-diskutan përsëri, janë vetëm disa nga shqetësimet që kanë komunat. 20 (njëzetë) kolegjiumet e AKK-së që nga arsimi, shëndetësia, inspektorët komunal, administrata dhe kolegjiumet tjera që funksionojnë në kuadër të AKK-së kanë brenga”, tha Aliu.
Kryetari i AKK-së theksoi se duhet bashkëpunim dhe koordinim më i madh në mënyrë që të kemi një qeveri lokale të fuqishme ashtu siç është e paraparë edhe në Kartën Evropiane për Vetëqeverisje Lokale dhe ashtu siç meritojnë qytetarët tanë.
Më tej Aliu shtoi se mbesin me shpresë që çështjet dhe sfidat të cilat u ngritën sot nuk do të mbesin të pashqyrtuara. Asociacioni i Komunave të Kosovës është aleat e mbështetës i fuqishme i çdo reforme të ndërmarrë, natyrisht duke qenë bashkërisht realizatorët e saj, me përvojat që ka niveli lokal dhe vendimmarrjen e mbështetjen që kërkohet nga niveli qendror.
“Me shpresën që kjo qasje e deritanishmë të ndryshoj pozitivisht, presim që bashkërisht të punojmë për ta sendërtuar besimin e qytetarëve, në vepra publike, në plotësim të kërkesave të tyre, në realizim të nevojave zhvillimore që kanë komunat tona”, tha kryetari i Asociacionit të Komunave të Kosovës.
