Që nga koha kur u shfaqën rastet e para me koronavirus dhjetorin e vitit të kaluarn në Kinë, shkencëtarët kanë garuar për të kuptuar më mirë sëmundjen shumë ngjitëse, COVID-19 dhe si të ndalojnë përhapjen e saj.

Siç dihet deri më tani, koronavirusi transmetohet nga një person në tjetrin përmes kontaktit të drejtpërdrejtë, pikave të pështymës gjatë kollitjes ose “shkarkimit” nga hunda kur teshtini.

Por ka një debat dhe hulumtime shkencore në vazhdim në lidhje me bartjen që kalon nga bartësit asimptomatikë, shkruan Al Jazeera.

Çfarë është një asimptomatik?

Asimptomatik do të thotë që një person është infektuar nga virusi, por nuk ndjehet i sëmurë ose nuk shfaq ndonjë simptomë.

Kjo është e ndryshme nga një para-simptomatik, që do të thotë se një person nuk tregon simptomat në fazat e hershme të sëmundjes, por i zhvillon ato më vonë.

Për ata që nuk janë asimptomatikë, koha midis infeksionit dhe fillimit të simptomave mund të shkojë nga një deri në 14 ditë ndërkohë që shumica e personave të infektuar tregojnë simptoma brenda pesë deri në gjashtë ditë.

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetit (OBSH), simptomat më të zakonshme të COVID-19 janë ethe, lodhje dhe një kollë e thatë. Disa pacientë mund të kenë dhimbje, dhimbje të fytit, diarre ose humbje ere ose shije.

A mund ta përhapin koronavirusin njerëzit asimptomatikë?

Konsensusi i përgjithshëm midis zyrtarëve shëndetësorë dhe ekspertëve është: Po.

OBSH ka pohuar që njerëzit asimptomatikë mund të transmetojnë COVID-19, por kërkohen më shumë hulumtime për të përcaktuar shtrirjen e transmetimit.

Dr. Naheed Usmani, presidente e Shoqatës së Mjekëve me prejardhje pakistaneze të Amerikës së Veriut (APPNA), i tha Al Jazeera: “Njerëzit asimptomatikë në përgjithësi nuk po ekzaminohen, të paktën në Shtetet e Bashkuara. Ata sigurisht që mund të përhapin sëmundjen”.

Si mund të transportojnë asimptomatikët virusin?

Ashtu si rastet simptomatike dhe ato para-simptomatike, njerëzit asimptomatikë mund të shpërndajnë virusin në shumë mënyra, duke përfshirë përmes pështymës, kollitjes dhe teshtitjes.

Infeksioni gjithashtu mund të kalohet përmes kontaktit të drejtpërdrejtë me të tjerët ose duke kontaminuar sipërfaqet dhe objektet.

“Kur flisni, ndonjëherë do të pështyni pak”, thotë Anne Rimoin, një profesoreshë e epidemiologjisë në Shkollën e Shëndetit Publik të University of California, Los Angeles.

“Do të fërkoni hundën. Do të prekni gojën. Do t’i fërkoni sytë. Dhe pastaj do të prekni sipërfaqe të tjera, dhe atëherë do të përhapni virusin”.

A janë bartësit asimptomatikë COVID-19 më pak ngjitës?

Kjo mbetet e paqartë dhe kërkohet më shumë hulumtim.

Bazuar në provat aktuale, OBSH thotë se individët e infektuar asimptomatikisht kanë më pak të ngjarë të transmetojnë virusin sesa ata që zhvillojnë simptoma, shkruan Al Jazeera.

Dhe dr. Usmani pajtohet.

Ajo tha: “Nëse infektiviteti lidhet me dozën e ekspozimit ndaj virusit, atëherë transportuesit asimptomatikë do të depërtojnë kopje të virusit më të ulët”.

Si mund të mbroheni?

Rekomandohet të lani duart shpesh me sapun dhe ujë, të mbani sipërfaqet dhe objektet të pastra dhe të vishni maska për fytyrën, veçanërisht në vendet e mbushura me njerëz.

Kur është e mundur, mbani një distancë të sigurt mes vetes dhe të tjerëve – veçanërisht nëse kolliten dhe teshtijnë – dhe shmangni prekjen e fytyrës, syve dhe gojës me duar të palara./ Gazeta Sinjali/