Autoritetet në mbarë botën po garojnë për të hartuar rregulla për Inteligjencën Artificiale (IA), duke përfshirë edhe Bashkimin Evropian, ku projektligji për këtë temë u përball me një moment vendimtar të enjten.
Një komision i Parlamentit Evropian votoi për të forcuar propozimin kryesor legjislativ, i cili po shkon drejt miratimit, pjesë e një përpjekjeje shumëvjeçare të Brukselit për të krijuar parmakë mbrojtës për Inteligjencën Artificiale.
Këto përpjekje janë përshpejtuar si rezultat i përparimeve të shpejta të chatbot-eve, si ChatGPT, që nxjerrin në pah përfitimet dhe rreziqet që mund të sjellë teknologjia në zhvillim.
I hedhim një vështrim Aktit të Inteligjencës Artificiale të BE-së:
Si funksionojnë rregullat?
Akti i Inteligjencës Artificiale, i propozuar për herë të parë më 2021, do të rregullojë çdo produkt ose shërbim që përdor sistemin e IA-së.
Akti do t’i klasifikojë sistemet e IA-së sipas katër niveleve të rrezikut, nga ai minimal në atë të papranueshëm. Aplikacionet më të rrezikshme do të përballen me kërkesa më të ashpra, përfshirë të qenët më transparent dhe përdorimin e të dhënave të sakta.
Mendojeni këtë si një “sistem të menaxhimit të rrezikut për IA-në”, tha Johann Laux, një ekspert në Institutin për Internet të Oksfordit.
Cilat janë rreziqet?
Një nga qëllimet kryesore të BE-së është që të mbrohet nga çdo kërcënim i IA-së për shëndetin dhe sigurinë, si dhe të mbrojë të drejtat dhe vlerat themelore.
Kjo do të thotë se disa përdorime të Inteligjencës Artificiale janë një JO absolute, siç janë sistemet e “profileve sociale” që gjykojnë njerëzit bazuar në sjelljen e tyre ose sistemet që synojnë të manipulojnë si lodra ndërvepruese në të folur, të cilat inkurajojnë sjellje të rrezikshme.
Propozimi bazë u përforcua duke votuar për të ndaluar mjetet parashikuese të policisë, të cilat shtrëngojnë të dhënat për të parashikuar se ku do të ndodhin krimet dhe kush do t’i kryejë ato.
Ata votuan, gjithashtu, për të ndaluar njohjen e fytyrës në distancë, me disa përjashtime të zbatimit të ligjit, si parandalimi i një kërcënimi specifik terrorist.
Teknologjia skanon kalimtarët dhe përdor IA-në për të përshtatur fytyrat e tyre me një bazë të dhënash.
Qëllimi është që “të shmanget një shoqëri e kontrolluar e bazuar në IA”, u tha gazetarëve të mërkurën, Brando Benifei, ligjvënësi italian që ndihmon në udhëheqjen e përpjekjeve të Parlamentit Evropian për IA-në.
“Ne i konsiderojmë rreziqet si shumë të larta”.
Sistemet e Inteligjencës Artificiale të përdorura në kategoritë me rrezik të lartë, si punësimi dhe arsimi, të cilat do të ndikonin në rrjedhën e jetës së një personi, përballen me kërkesa të vështira si të qenët transparent me përdoruesit dhe vendosja e vlerësimit të rrezikut dhe masave zbutëse.
Krahu ekzekutiv i BE-së thotë se shumica e sistemeve të IA-së, të tilla si video-lojërat ose filtrat e postës së padëshiruar, bien në kategorinë me rrezik të ulët ose pa rrezik.
Çka për ChatGPT?
Propozimi origjinal prej 108 faqesh mezi përmendi chatbot-ët dhe thjesht kërkon që të etiketohen në mënyrë që përdoruesit të dinë se po ndërveprojnë me një makinë.
Më vonë u shtuan dispozita për të mbuluar Inteligjencën Artificiale për qëllime të përgjithshme si ChatGPT, duke iu nënshtruar disa kërkesave të njëjta si sistemet me rrezik të lartë.
Një dispozitë shtesë është një kërkesë për të dokumentuar plotësisht çdo material të së drejtës së autorit që përdoret për të mësuar sistemet e IA-së se si të gjenerojnë tekste, imazhe, video ose muzikë që i ngjan punës njerëzore.
Kjo do t’ua lejonte krijuesve të përmbajtjes të dinë nëse postimet e tyre në blog, librat digjitalë, artikujt shkencorë ose këngët pop janë përdorur për të trajnuar algoritme që fuqizojnë sistemet si ChatGPT-ja. Pastaj ata mund të vendosin nëse puna e tyre është kopjuar dhe të kërkojnë korrigjim.
Pse janë aq të rëndësishme rregullat e BE-së?
Bashkimi Evropian nuk është një lojtar i madh në zhvillimin e fundit të IA-së. Këtë rol e marrin SHBA-ja dhe Kina. Por, Brukseli shpesh luan një rol përcaktues të trendit me rregulloret që priren të bëhen de facto standarde globale.
Duke vendosur rregulla të përbashkëta për Inteligjencën Artificiale, Brukseli po përpiqet gjithashtu të zhvillojë tregun duke ngjallur besim te përdoruesit, tha Laux.
“Nëse mund t’i shtyni njerëzit të besojnë në IA dhe në aplikacione, ata gjithashtu do ta përdorin atë më shumë”, tha ai dhe shtoi: “Dhe, kur ta përdorin më shumë, ata do të zhbllokojnë potencialin ekonomik dhe social të IA-së”.
Çka nëse i shkelni rregullat?
Shkeljet do të nxjerrin gjoba deri në 30 milionë euro (33 milionë dollarë) ose 6 për qind të të ardhurave vjetore globale të një kompanie, të cilat në rastin e kompanive të teknologjisë, si Google dhe Microsoft, mund të arrijnë në miliarda.
Çka tutje?
Mund të kalojnë vite para se rregullat të hyjnë plotësisht në fuqi.
Ligjvënësit e Bashkimit Evropian tani duhet të votojnë projektligjin në një seancë plenare në mes të qershorit. Më pas kalon në negociata trepalëshe që përfshijnë 27 shtetet anëtare të bllokut, Parlamentin dhe Komisionin Ekzekutiv, ku mund të përballet me më shumë ndryshime, ndërsa palët mund të përplasen për detajet.
Miratimi përfundimtar pritet deri në fund të vitit, ose më së voni në fillim të vitit 2024, që pason një periudhë për kompanitë dhe organizatat për t’u përshtatur me legjislacionin e ri, që shpeshherë është rreth dy vjet. /REL/
