Kërkesat për një gjykatë speciale për të hetuar Rusinë për një “krim agresioni” kundër Ukrainës janë mbështetur nga politikanë të lartë të Mbretërisë së Bashkuar nga e gjithë ndarja politike, në një lëvizje për t’i treguar Vladimir Putinit dhe gjeneralëve të tij se ata do të mbajnë përgjegjësi.
Në një deklaratë të përbashkët të ndarë me Observer, figura duke përfshirë liderin laburist Keir Starmer, ish-sekretarin e përgjithshëm të NATO-s George Robertson, ish-sekretarin e jashtëm David Owen dhe ish-udhëheqësin e konservatorëve Iain Duncan Smith thonë se gjykata duhet të ngrihet për të shqyrtuar “luftë haptazi ilegale” mbi të njëjtat parime që udhëhoqën aleatët kur u takuan në 1941 për të hedhur themelet për gjyqet e krimeve të luftës të Nurembergut të liderëve nazistë.
Ndërsa Gjykata Ndërkombëtare Penale (ICC) po shqyrton tashmë akuzat për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit në lidhje me pushtimin në Ukrainë, avokatët e një gjykate speciale thonë se kjo është e nevojshme sepse GJNP nuk ka fuqinë për të shqyrtuar krimin e agresionit. Kombet e Bashkuara e përkufizojnë një akt agresioni si “pushtim ose sulm nga forcat e armatosura të një shteti në territorin e një shteti tjetër, ose çdo pushtim ushtarak”.
Një gjykatë speciale do të grumbullonte presione të mëtejshme mbi Rusinë dhe Putinin, thonë avokatët e saj. Kjo do të ndalonte zyrtarët e lartë rusë të udhëtonin nga frika e arrestimit, do të tregonte solidaritet me Ukrainën, e cila i ka kërkuar gjykatës, dhe do të dërgonte një mesazh nga komuniteti ndërkombëtar se agresioni nuk do të mbetet i pandëshkuar. Do të shqyrtonte gjithashtu rolin e Bjellorusisë.
“Kanë kaluar 10 muaj që kur Rusia, e mbështetur nga Bjellorusia, filloi një nga pushtimet më të mëdha tokësore në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore,” shkruajnë ata. “Që atëherë, mijëra civilë ukrainas janë vrarë ose plagosur, 8 milionë njerëz janë zhvendosur brenda vendit dhe rreth 8 milionë janë bërë refugjatë. Infrastruktura civile dhe pasuritë ekonomike me vlerë dhjetëra miliarda janë shkatërruar ose plaçkitur, dhe monumentet e pazëvendësueshme të kulturës janë kthyer në gërmadha.
“Nëse vërtetohen në gjykatë, këto akte agresioni mund të përbëjnë atë që gjyqet e Nurembergut e quajtën “krimin suprem ndërkombëtar”. Sepse është krimi i agresionit nga i cili rrjedhin shumica e krimeve të tjera ndërkombëtare – krimet e luftës, krimet kundër njerëzimit dhe gjenocidi”.
Deklarata u hartua nga ish-kryeministri Gordon Brown dhe Philippe Sands, një profesor i drejtësisë i cili ishte i pari që ngriti idenë e një tribunali special. Të tjerë që nënshkruan deklaratën përfshijnë avokatet e të drejtave të njeriut Cherie Blair dhe Helena Kennedy.
Holanda kishte thënë më herët se ishte e gatshme të presë një gjykatë të tillë të mbështetur nga OKB-ja. Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen ka thënë gjithashtu se një gjykatë e re me mbështetje të gjerë ishte e nevojshme për të siguruar që pushtimi i Rusisë të mos kalonte pa u ndëshkuar. Një delegacion ukrainas udhëtoi në SHBA muajin e kaluar në një përpjekje për të fituar mbështetje për masën.
Një zëdhënës i qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar tha: “Ka prova në rritje se mizoritë e tmerrshme janë kryer gjatë pushtimit të paligjshëm dhe imoral të Ukrainës nga Rusia. Ne kemi mbështetur në mënyrë aktive sistemin e brendshëm gjyqësor të Ukrainës, hetimet dhe ndjekjet penale, si dhe hetimin që po zhvillohet nga GJNP. Natyrisht, ne po shqyrtojmë me kujdes propozime të tjera për mekanizma për të kërkuar llogari nga Rusia.”
Masa erdhi pasi Rusia vazhdoi të nisë sulmet në të gjithë Ukrainën të shtunën, pavarësisht se shpalli një armëpushim të njëanshëm për kremtimin ortodoksë të Krishtlindjes. Një sulm vrau një çift civil rreth të 60-tave në Bakhmut lindor.
Disa nga luftimet më të ashpra ishin rreth qytetit të afërt të Kreminës, në Luhansk, tha Ministria e Mbrojtjes e Britanisë. Guvernatori i vendosur nga Rusia i Sevastopolit në Krime tha gjithashtu se mbrojtja ajrore kishte rrëzuar një dron ukrainas që me sa duket po përpiqej të sulmonte portin.
Qeveria e Ukrainës e kishte refuzuar armëpushimin si një lëvizje cinike të Kremlinit, veçanërisht pas sulmeve të rënda ruse gjatë festimeve të Ukrainës më 25 dhjetor dhe gjatë vitit të ri.
Në Kiev, priftërinjtë nga kisha ortodokse ukrainase mbajtën një shërbim Krishtlindjesh në gjuhën ukrainase në manastirin historik Pechersk Lavra, një nga vendet më të rëndësishme fetare në qytet. Deri vetëm pak javë më parë, ajo ishte nën kontrollin e kishës ortodokse besnike ndaj Moskës, priftërinjtë e së cilës dyshohen gjerësisht në të gjithë Ukrainën se ushqenin simpati pro-Kremlinit.
