Nga Thomas Erdbrink / The New York Times

BAARLE-HERTOG-NASSAU – Kufiri që ndan Hollandën dhe Belgjikën pret direkt hyrjen e studios dhe galerisë së saj të artit, gjë që e ka hutuar Sylvia Reijbroek-un: rregullat e cilit vend duhej të ndiqte ndërsa koronavirusi po pushtonte Europën?

Duke anuar nga siguria, ajo vendosi të ndiqte ligjin belg, pasi galeria e saj është e regjistruar ligjërisht atje, dhe e mbylli biznesin. Por ka qenë zhgënjyese, thotë ajo, duke parë klientët që hynin e dilnin nga dyqani i estetikës, ngjitur me të- në Hollandë.

“Vetëm një dyqan në këtë rrugë duhej t’i përmbahej ligjit belg dhe të mbyllej”, thotë ajo me hidhësi. “Imi”.

Ndërkohë vendet europiane kanë filluar t’i lehtësojnë kufizimet në jetën publike me një ritëm të larmishëm; disa që lejojnë bizneset të rihapen, ndërsa të tjerët mbeten mbyllur. Rregullat e ndryshme po sjellin pështjellim për udhëtarët dhe shumë njerëz që jetojnë në zona kufitare dhe kalojnë rregullisht nganjëra anë në tjetrën.

Dhe askund, duket e sigurt për ta pohuar, nuk janë këto strategji të ndryshme më të dukshme dhe bezdisëse sesa në qytetin kufitar Baarle-Hertog-Nassau, ku rregullat mund të ndryshojnë nga rruga në rrugë, dera në derë dhe madje edhe brenda ndërtesave. Ligji hollandez në fuqi në një vend, dhe belgun që zbatohet vetëm disa hapa larg.

Baarle-Hertog-Nassau shpesh përmendet si situata më komplekse kufitare në botë, dhe nuk ke si t’a kundërshtosh këtë. Qyteti ndodhet disa milje në brendësi të Hollandës, por për shkak të një marrëveshjeje të lidhur midis feudalëve në 1198, ai është ndarë përafërsisht barabar në të dy anët, belge dhe hollandeze.

Por ky është vetëm fillimi i labirintit. Brenda secilës anë janë enklavat që i përkasin palës tjetër – 22 enklavat belge në anën hollandeze dhe tetë enklavat holandeze në anën belge, duke çuar në një një mishmash marramendës të shenjave kufitare.

Çdo enklavë i nënshtrohet ligjve të shtetit të vet, duke krijuar arna rregulloresh në kundërshtim me njëra-tjetrën- por “pa trazira dhe grindje që shpesh shoqërojnë enklavat”, thotë Willem van Gool, një zyrtar lokal i turizmit.

Ndërsa ekziston paqja në të dy anët e shumë kufijve, kjo nuk do të thotë se situata është e lehtë për t’u menaxhuar, edhe në rrethana normale. Me ardhjen e koronavirusit, thotë znj. Reijbroek, ajo u bë “absurde”.

Belgjika, një nga vendet më të goditura në Europë, shkoi drejt mbylljes totale në mars, duke lëshuar gjoba për këdo që largohej nga shtëpia pa një arsye të fortë.

Por, Hollanda pati një reagim shumë më të qetë, duke lejuar që restorantet, dyqanet me pakicë dhe zyrat e qeverisë të mbeten të hapura dhe njerëzit të lëvizin rrugëve. Qeveria kërkoi vetëm që njerëzit të qëndrojnë në shtëpi sa më shumë që të jetë e mundur dhe të ruajnë praktikat e distancimit shoqëror kur janë jashtë.

Në Baarle-Hertog-Nassau, këto vizione kontradiktore e bënë jetën e përditshme konfuze për 11,000 banorët e të dy kombësive.

“Ne ndjekim ligjin belg, kështu që kemi mbyllur të gjitha dyqanet në zonat tona”, thotë Frans de Bont, kryetari i komunës Baarle-Hertog, pjesa belge e qytetit. “Ne shpresuam që hollandezët të ndjekin politikën tonë, ose të paktën se ata do të ndiqnin politikat tona brenda këtij qyteti të përzier”.

Por, jo.

Qeveria belge iu përgjigj shpërthimit duke mbyllur të gjitha vendkalimet përgjatë kufirit 280 milje me Hollandën. Pikat e kontrollit, të harruara prej kohësh, papritmas u rishfaqën, teksa policia bllokoi këdo që të hynte apo të largohej. Hollandezët, të mësuar të kalonin në Belgjikë për benzinë ​​më të lirë, u zhgënjyen. Në hutimin e ditëve të para, disa familje u gjetën të ndara papritmas, por më pas u lejuan vizitat familjare përtej kufirit.

Sidoqoftë, brenda dhe përreth Baarle-Hertog-Nassau, mbyllje të tilla ishin të pamundura fizikisht dhe psiqikisht.

“Ne kemi bërë përpjekje në të kaluarën duke përdorur gjerdhe teli, por kjo nuk ka funksionuar”, shpjegon Van Gool, kryetari i zyrës lokale të turizmit, që punon për të dy anët.

Kështuqë, brenda qytetit të përzier, të gjitha dyqanet në anën hollandeze mbetën të hapura,teksa  hollandezët blinin me gëzim papate të skuqura dhe akullore ndërsa belgjit e vrenjtur shihnin nga dritaret e shtëpive.

Galeria e znj. Reijbroek nuk ishte i vetmi biznes mes dy botëve. Pak më poshtë, një shitore Zeeman, pjesë e një rrjeti të njohur në të dy vendet për veshje të lira, u nda në mes nga kufijtë e një prej enklavave.

Ana belge e dyqanit ishte bllokuar, së pari me shirit të kuq dhe të bardhë dhe më vonë nga raftet e dyqaneve të mbushura me çokollata dhe lodra. Konsumatorët që kërkonin të brendshme ishin pa fat, shpjegoi një nëpunës i shitjeve, “sepse raftet e tyre janë në Belgjikë.”

“Kjo është ajo që e bën qytetin tonë kaq interesant”, thotë z. Van Gool me gëzim.

Nuk ishte gjithmonë kështu. Përgjatë shekujve, të dy palët kishin arritur një modus vivendi, banorëve të enklavave u jepej e drejta e kalimit, në mënyrë që, për shembull, znj. Reijbroek të mund të jetonte në banesën e vet në anën tjetër të rrugës, në Hollandë.

Van Gool thotë që ekziston një marrëveshje e veçantë qeveritare që i lejon dy administratat lokale të lehtësojnë vendimet në lidhje me rrugët e reja dhe ngjarjet kulturore.

“Ne jemi një shembull për Europën”, këmbëngul z. Van Gool, duke thënë se përkundër dallimeve kulturore, vendimet merren me respekt për njëri-tjetrin. “Këtu në Baarle, ne gjithmonë gjejmë një mënyrë për të shkuar përpara”.

Këtë javë, disa vende europiane filluan të lehtësojnë kufizimet e koronavirusit; qeveritë po përpiqen që të qetësojnë popullatat e tyre të shqetësuara dhe të rindezin ekonomitë e ngecura, pa krijuar mundësi për përhapjen e pakënaqësive.

Në të gjithë kontinentin, shkollat ​​dhe aeroportet po hapen, dhe restorantet, parukeritë dhe bizneset e tjera të vogla po lejohen të hapen gjithashtu.

Baarle-Hertog-Nassau është i gatshëm për një lehtësim të kufizimeve, duke ia pasë dalë mirë në epidemi: vetëm dy vdekje njerëzish, mjaft të moshuar, në anë holandeze dhe tetë raste infeksioni, pa asnjë vdekje në Belgjikë.

Të hënën, Belgjika ndërmori një hap të parë të kujdesshëm larg bllokimit të saj intensiv duke rivendosur plotësisht shërbimet e transportit publik. Sipas rregullave të reja, maskat në fytyrë janë të detyrueshme gjatë udhëtimit, me gjobë në masën 250 euro.

Por, në Hollandën fqinje, politikanët kanë qenë kritikë ndaj përdorimit të maskave.

Në përpjekje për të shmangur pështjellimin, kryetari i bashkisë belge, z. De Bont, ishte i zënë javën e kaluar duke përgatitur qytetarët e tij për rregullat e reja mbi maskat.

“Kur merrni autobusin nga Turnhout brenda Belgjikës këtu, ju duhet ta vini maskën”, tha ai. “Por kur të mbërrini në tokën hollandeze, mund ta hiqni. Kjo është pak e çuditshme”.