Historiani serb, Milan Protiq ka folur për sulmin terrorist të 24 shtatorit në Banjskë të Zveçanit, për të cilin tha se e tronditi autoritetin e presidentit të Serbisë, Aleksandër Vuçiq, me ç’rast fuqitë perëndimore nuk shohin më stabilitet tek ai.
Një autokrat i qëndrueshëm, si ai, mund të jetë interesant për Perëndimin, por një autokrat i paqëndrueshëm mund të jetë ose një kompleks i përshtatshëm modelimi për ta ose një njeri që i ka rënë ziles, shpjegoi Protiq.
Sipas mendimit të tij, ajo që ishte rekomandimi kryesor i Vuçiqit, pra stabiliteti, nuk është më kështu.
“E kam të vështirë të besoj se ai ka qenë drejtpërdrejt i përfshirë në ngjarjet në Banjskë”, tha Protiq në një bisedë me Zoran Sekuliqin dhe theksoi se në të kundërtën “nuk kemi çfarë të flasim”.
“Sido që të jetë, reputacioni i tij, nën thonjëza, në botë se ai është burimi i stabilitetit në Ballkan tani së paku vihet në pikëpyetje”, përsëriti Protiq, por theksoi se e gjithë situata i shkaktoi Serbisë dëme të mëdha dhe jo vetëm presidentit aktual.
Siç theksoi ai, ka një shenjë barazie dhe bota e njeh Serbinë përmes një njeriu, kështu që ajo që e prek atë negativisht reflektohet negativisht edhe në Serbi.
Sipas Protiqit, do të ishte e dobishme nëse Serbia në një të ardhme të afërt do të arrinte të dilte nga ai rreth vicioz i autokracisë, raporton Danas.
Ai mendon se politika e jashtme e Serbisë do të mbetet e paqartë dhe kontradiktore dhe se asgjë nuk do të ndryshojë sepse nuk ka kapacitet intelektual për ta ndryshuar atë.
“Është e mundur që të ketë arsye politike për këtë, sepse një ndryshim i vendosur në politikën e jashtme do të shkaktonte një reagim të furishëm të partisë nga e cila Serbia do të distancohej me këtë veprim”, tha Protiq, duke iu referuar Federatës Ruse.
Protiq beson se në Serbi ekziston një sindromë që nuk lejon të menduarit e lirë, dhe në këtë mënyrë nuk lejon formimin e një politike që do të ishte e lirë nga paragjykimet.
“Mënyra se si duket Serbia nga brenda dhe sa e keqe është në një varg të tërë parametrash më tregojnë se situata, pozicioni dhe statusi i saj në marrëdhëniet ndërkombëtare do të bëhet gjithnjë e më keq, gjithnjë e më pak i rëndësishëm dhe më pak i rëndësishëm”, parashikoi Protiq.
I pyetur për pakon e masave të paralajmëruara ndaj Serbisë nga Brukseli, ai është përgjigjur se nuk pret që ato edhe nëse miratohen të shkojnë më tej se masat që aplikohen për Kosovën.
Siç vlerësoi ai, ndoshta u shkon për shtat edhe negociatorëve ndërkombëtarë, për të rikthyer njëfarë simetrie mes autoriteteve të Kosovës dhe Serbisë.
Ai pret që procesi i dialogut të vazhdojë, ndoshta i ngadalësuar dhe me ndërprerje të caktuara, por edhe me presion më të madh ndaj Serbisë, të cilën Kosova nuk mund ta presë me padurim, sepse e ka përmirësuar politikën e saj pas Banjskës.
“Edhe për harabela në degët e Beogradit është e qartë se çështja e hyrjes së Serbisë në BE varet para së gjithash nga zgjidhja e statusit të Kosovës”, tha Protiq, i cili nuk sheh se do të ketë përparim nga asnjëra anë.
Sipas tij, faktorët ndërkombëtarë nuk po mendojnë për drejtime të tjera më të lira dhe më inventive nga ato që kanë marrë, ndërsa Serbia sigurisht ka bërë disa hapa prapa në lidhje me anëtarësimin, “nëse sinqerisht ky është qëllimi i ndokujt në këtë vend”.
I pyetur se cili mund të jetë përparimi që do të çonte në një zgjidhje të përhershme të problemit me Kosovën, ai kujtoi qëndrimin e tij se Serbia mund të propozojë “anëtarësimin e Kosovës në Kombet e Bashkuara (OKB) për anëtarësimin e njëkohshëm të Serbisë në BE”.
Ky do të ishte një përparim që do t’i sillte të gjithëve atë që është më e rëndësishmja për ta, Kosovën me një vend në OKB, dhe Serbinë dhe anëtarësimin në BE dhe një mundësi të madhe për përparim, ndërsa Europa më në fund do të provonte veten si një autoritet që mund të zgjidhë problemin në oborrin e shtëpisë së tij pa mbështetjen e të tjerëve, shpjegoi Protiq.
