Vetoja e presidentit francez Emmanuel Macron kundër çeljes së negociatave të anëtarësimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut javën e kaluar mund të mbahet mend si një gabim historik, që dobëson Evropën dhe minon aspiratat e saj për t’u shndërruar në një fuqi gjeopolitike. Kështu shkruan prestigjiozja “Financial Times” në një artikull në lidhje me mosarritjen e dakordësisë në Këshillin Evropian për hapjen e negociatave, javën e kaluar.

“Në një akt kokëfortësie, presidenti francez bllokoi politikën e zgjerimit të BE-së, e privoi bllokun nga njëri prej instrumenteve themelorë të politikës së tij të jashtme, minoi besimin në premtimet e tij dhe destabilizoi rajonin e Ballkanit. Aspak keq për një natë punë.

Dhe e gjitha kjo nga një lider, i cili pretendon të jetë shembulli i frymës evropiane të solidaritetit dhe bashkëpunimit.

Maqedonisë së Veriut dhe fqinjës së saj ballkanike, Shqipërisë, iu aprovua nisja e bisedimeve të anëtarësimit në qershorin e vitit të kaluar, por me një vit shtyrje. Katër muaj më parë, BE-ja e pezulloi sërish vendimin me premtimin se do të jepte dritën jeshile në samitin e javës së kaluar në Bruksel, por të dy vendet kandidate u përballën me “Jo”-në franceze.

Të dy vendet ballkanike kanë përshkuar një rrugë shumë të gjatë për të mbërritur në këtë pikë. Shqipëria iu përul presionit të BE-së për të verifikuar të gjithë gjykatësit e saj nga një panel i pavarur, ndërsa lejoi agjencinë europiane të kufirit, Frontex të ketë qasje në operacionet e policisë shqiptare. Maqedonia e Veriut ka shkuar madje edhe më larg se kaq duke pranuar të ndryshojë emrin e vendit që të zgjidhte një mosmarrëveshje prej dy dekadash me Greqinë, në mënyrë që t’i hapte rrugë drejt BE-së. Kryeministri Zoran Zaev, një reformator i vërtetë, demonstroi kurajo të fortë dhe investoi shumë kapital politik me pranimin e kësaj marrëveshjeje. Ai mund të rrëzohet nga pushteti tani që BE-ja nuk e mbajti fjalën sa i takon kësaj marrëveshjeje.

Zoti Macron dha dy argumente për vendimin e tij. I pari, se BE-ja ka nevojë të forcojë politikat dhe institucionet e saj ekzistuese, para se të pranojë anëtarë të rinj. Argumenti i dytë është se vetë procesi i anëtarësimit ka defekte, pasi ai u ofron vendeve të reja anëtare përfitime të plota që në fillim, pa asnjë mundësi korrigjimi të gabimeve të mëvonshme. Këta janë argumente të vlefshëm.

BE-ja duhet të thjeshtojë vendimmarrjen, të forcojë eurozonën dhe shumë gjëra të tjera. Ajo gjithashtu ka nevojë për mekanizma të rinj për t’u kërkuar llogari anëtarëve që nuk respektojnë standardet demokratike. Ajo duhet të tregojë që anëtarësimi ka më pak lidhje me pajtueshmërinë teknike dhe më shumë me ndryshimin thelbësor në kulturën e pluralizmit, përgjegjshmërisë dhe shtetit të së drejtës. Por nuk ka asnjë arsye pse këto çështje të mos adresohen pas hapjes së negociatave zyrtare të anëtarësimit me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, një proces që ndoshta do të zgjasë një dekadë.

Ekzistojnë gjithashtu shqetësime të thella për krimin e organizuar, korrupsionin dhe shtetin e së drejtës, veçanërisht në Shqipëri, mafia e së cilës është fuqizuar në disa vende të BE-së. Danimarka dhe Hollanda gjithashtu hodhën poshtë ofertën e Tiranës. Duke refuzuar Shkupin, Franca tregoi se nuk e dëshiron aspak zgjerimin. Është e vështirë të imagjinosh që zoti Macron të ndryshojë mendje dhe të pozicionohet fuqishëm për këtë rast para zgjedhjeve të vitit 2022.

Duke mbyllur derën e zgjerimit, Franca e lë BE-në pa një kornizë të besueshme për marrëdhëniet me fqinjët e saj, jo vetëm të gjithë Ballkanin Perëndimor, por edhe vendet si Moldavia, Ukraina dhe Gjeorgjia, për të cilët anëtarësimi është ende një propozim, ndonëse i largët. Nëse BE nuk mund t’i tërheq tokat e saj kufitare nën një orbitë të qëndrueshme, ajo do ta ketë shumë të vështirë të garantojë një politikë të jashtme autonome, larg vendit të saj, i cili mendohet të jetë një objektiv kryesor për Parisin. Nëse Zaev zëvendësohet nga nacionalistët ekstremistë në Maqedoninë e Veriut, të cilët më pas do të kundërshtojnë marrëveshjen e emrit me Greqinë dhe ndezin ndjenja mbarë-shqiptare në të gjithë rajonin, Ballkani rrezikon sërish të kthehet në ditët e errëta”, shkruan Financial Times./Gazeta Sinjali/