Jack Smith do të mbikëqyrë hetimet ndaj Trump – por pse prokurori i përgjithshëm e ndërmori këtë hap kundër ish-presidentit?
Të premten, kur shpalli emërimin e Jack Smith si prokuror i posaçëm që mbikëqyr hetimet e përmbysjes së pretenduar zgjedhore të Donald Trump dhe mbajtjes së të dhënave të Shtëpisë së Bardhë, prokurori i përgjithshëm i SHBA, Merrick Garland, tha se përzgjedhja do të siguronte “pavarësi dhe llogaridhënie në çështje veçanërisht të ndjeshme”, shkruan The Guardian.
Pra, pse e bëri Garland këtë hap kundër ish-presidentit?
Përpjekjet e Trump për t’u hakmarrë për humbjen e tij ndaj Joe Biden në 2020, duke përfshirë nxitjen e një sulmi në Capitol Hill më 6 janar 2021, janë dokumentuar gjerësisht. Një kontroll i FBI-së në vendpushimin e tij Mar-a-Lago, midis incidenteve të tjera, vërtetoi mbajtjen e të dhënave të Shtëpisë së Bardhë, shumë prej të cilave ishin të klasifikuara.
Megjithatë, çështje të tilla janë padyshim të diskutueshme politikisht. Duke përmendur “zhvillimet e fundit” duke përfshirë njoftimin e Trump se ai do të kandidojë përsëri për president dhe “qëllimin e deklaruar të Biden për të qenë gjithashtu kandidat”, Garland tha se ai “kishte arritur në përfundimin se ishte në interesin publik të caktojë një prokuror të posaçëm”.
Kjo, tha Garland, “do të nënvizonte përkushtimin e departamentit për pavarësinë dhe përgjegjshmërinë në çështje veçanërisht të ndjeshme. Gjithashtu u mundëson prokurorëve dhe agjentëve të vazhdojnë punën e tyre me shpejtësi, dhe të marrin vendime padiskutim të udhëhequr vetëm nga faktet dhe ligji”.
Si funksionojnë prokurorët e posaçëm?
Duke përshkruar se si Smith do të punojë “shpejt dhe plotësisht”, Garland citoi nga rregulloret e departamentit: “Megjithëse prokurori i posaçëm nuk do t’i nënshtrohet mbikëqyrjes së përditshme të asnjë zyrtari të departamentit, ai duhet të respektojë rregulloret, procedurat dhe politikat e departamentit.”
A janë prokurorët e posaçëm plotësisht të pavarur?
Jo. Rregulloret gjithashtu thonë se Prokurori i Përgjithshëm mund të kërkojë shpjegim për çdo hap të ndërmarrë dhe të urdhërojë që të mos ndiqet. Nëse kjo ndodh, Prokurori i Përgjithshëm duhet të njoftojë Kongresin. Procedurat disiplinore të departamentit i nënshtrohen edhe prokurorët e posaçëm dhe stafi i tyre.
Kush ka autoritetin për të shkarkuar një prokuror të posaçëm?
Rregulloret thonë se një avokat i posaçëm “mund të disiplinohet ose shkarkohet nga detyra vetëm me veprimin personal të prokurorit të përgjithshëm”. Ai ose ajo mund ta bëjë këtë “për sjellje të pahijshme, shpërdorim detyre, paaftësi, konflikt interesi ose për arsye të tjera të mira, duke përfshirë shkeljen e politikave të departamentit. Prokurori i Përgjithshëm duhet të njoftojë me shkrim avokatin special për arsyen konkrete”.
A nuk ishte Robert Mueller një prokuror i posaçëm?
Ai ishte. I emëruar në maj 2017, ish-drejtori i FBI-së hetoi “përpjekjet e qeverisë ruse për të ndikuar në zgjedhjet presidenciale të vitit 2016 dhe çështje të ngjashme”, duke përfshirë lidhjet midis Trump dhe Moskës.
A nuk u përpoq Trump ta shkarkonte atë?
Trump provoi. Megjithatë, vetëm prokurori i përgjithshëm ka autoritetin për ta bërë këtë, prandaj nuk funksionoi. Përpjekjet për të hequr Muellerin u përmendën si shembuj të pengimit të mundshëm të drejtësisë nga Mueller.
A nuk kishte një tjetër prokuror të posaçëm?
Po. Prokurori i dytë i përgjithshëm i Trump, William Barr, caktoi John Durham për të hetuar aktivitetet e departamentit të drejtësisë që shkaktuan hetimin për Rusinë. Puna e Durham tani duket se po mbyllet, pa pasur aktakuza të mëdha. Dy çështjet që ai çoi në gjyq përfunduan me pafajësi.
Çfarë ndodh kur skadon mandati i një prokurori të posaçëm?
Prokurori i Përgjithshëm vendos se si do të vazhdojë. Në rastin e Muellerit, akuzojnë kritikët, Barr i keqinterpretoi gjetjet e prokurorit special në mënyrë që të linte Trump të largohej. Nëse ai do ta heqë atë këtë herë do të varet nga Garland.
