image Xixëllonjat në zhdukje: Brezi ynë mund të jetë i fundit që i sheh

Kuriozitete

Xixëllonjat në zhdukje: Brezi ynë mund të jetë i fundit që i sheh

news image

Nata bëhet gjithnjë e më errët, ndërsa xixëllonjat, ato insekte magjike që dikur ndriçonin netët e verës me dritën e tyre natyrale, po zhduken me një ritëm alarmant. Studiuesit dhe shkencëtarët e mjedisit paralajmërojnë se brezi i tanishëm mund të jetë i fundit që do të shijojë ndriçimin magjepsës të këtyre “yjeve të gjallë” në natyrë.

Raphael De Cock, një ekspert i xixëllonjave dhe autor i një teze doktorature mbi larvat e tyre, konfirmon se numri i xixëllonjave ka rënë ndjeshëm dhe kjo nuk është thjesht një ndjesi personale, por një fakt shkencor. Xixëllonjat, të njohura shkencërisht si pjesë e familjes Lampyridae, përfshijnë mbi 2,000 lloje, ku më i njohuri në Evropë është Lampyris noctiluca, i njohur si “krimbi i zakonshëm i dritës”.

Drita që ato prodhojnë, bioluminescenca, përdoret për të tërhequr partnerë gjatë muzgut, ndërsa më parë u shërbente si paralajmërim grabitqarëve për shijen e tyre të keqe.

Por pse po zhduken këto insekte të veçanta? Arsyeja kryesore është humbja e habitatit të tyre natyror – moçalet, pyjet e lagësht dhe tokat me gjethe të kalbura po zhduken për shkak të urbanizimit, shpyllëzimit dhe zgjerimit bujqësor. Këto ndryshime kanë shkatërruar dhe fragmentuar vendet ku xixëllonjat kalojnë pjesën më të madhe të jetës.

Një kërcënim i padukshëm, por shumë i rrezikshëm, është ndotja e dritës artificiale. Shkëlqimi i dritave rrugore, tabelave elektronike dhe ndriçimit industrial ngatërron sinjalet natyrale të xixëllonjave dhe pengon çiftimin e tyre, duke ulur në mënyrë dramatike numrin e suksesshëm të riprodhimeve.

Në disa zona, kjo ndotje po rezulton më shkatërruese se vetë humbja e habitatit.

Një tjetër faktor që po ndikon në zhdukjen e xixëllonjave janë pesticidet e përdorura gjerësisht në bujqësi. Ato jo vetëm që vrasin insektet drejtpërdrejt, por edhe shkatërrojnë ushqimin e tyre, duke u hequr larvave burimet jetike si kërmijtë dhe gjallesat e vogla. Për më tepër, pesticidet ndotin ujin dhe ekosistemet e ndryshme ku xixëllonjat jetojnë.

Ndryshimet klimatike po e përkeqësojnë situatën duke prishur ciklet natyrore të jetës së këtyre insekteve. Ngrohja globale po ndryshon temperaturën dhe lagështinë e mjedisit, duke shkaktuar mospërputhje në sezonet e çiftimit dhe duke ndikuar negativisht në riprodhimin e tyre..

Në përpjekje për të shpëtuar këto insekte magjike, ekspertët po promovojnë rikthimin e habitateve natyrore si moçalet dhe pyjet e lagështa, reduktimin e ndotjes së dritës në zonat ku ato jetojnë, bujqësinë e qëndrueshme me pesticide ekologjike dhe fushata ndërgjegjësimi për rëndësinë e tyre.

Nëse nuk ndërmerren veprime të menjëhershme, ndriçimi i xixëllonjave mund të mbetet vetëm një kujtim nostalgjik ose tingulli i heshtur në një këngë të largët.

Sinjali – aty ku e vërteta flet para lajmit!

/GazetaSinjali/