Zgjimi nga një makth mund ta lërë zemrën duke rrahur fort, por pasojat mund të jenë shumë më të mëdha se thjesht një natë pa gjumë. Sipas një studimi të fundit, të rriturit që vuajnë nga ëndrrat e këqija çdo javë, kanë një rrezik tre herë më të lartë të vdesin para moshës 75 vjeçare në krahasim me ata që i shohin më rrallë.
Ky përfundim alarmant ka dalë nga një studim i gjatë që ka mbledhur të dhëna në SHBA, duke përfshirë 4,000 persona nga mosha 26 deri në 74 vjeç. Pjesëmarrësit e studimit raportuan sa shpesh ëndrrat e këqija ua ndërprenë gjumin, dhe studiuesit i ndoqën për 18 vite për të parë se sa prej tyre vdiqën në moshë të re – gjithsej 227 persona.
Edhe pse faktorët e zakonshëm si mosha, gjinia, shëndeti mendor, pirja e duhanit dhe mbipesha janë marrë parasysh, është zbuluar se ata që kanë makthe të shpeshta janë shumë më të rrezikuar të vdesin në moshë më të re, pothuajse po aq të rrezikuar sa ata që pinë duhan.
Studiuesit shqyrtuan gjithashtu “orët epigjenetike”, shenja kimike në ADN që mund të tregojnë moshën biologjike. Ata që përjetojnë ankthe të shpeshta, janë biologjikisht më të vjetër nga sa sugjerojnë certifikatat e tyre të lindjes.
Plakja më e shpejtë përbën rreth 39 për qind të lidhjes mes maktheve dhe vdekjes së hershme, duke nënkuptuar se çfarëdo që po shkakton ëndrra të këqija, po ndikon në trupin tuaj dhe po e çon atë drejt fundit.
Makthet ndodhin gjatë gjumit me lëvizje të shpejta të syve (REM), kur truri është shumë aktiv, por muskujt janë të paralizuar. Rritja e papritur e adrenalinës dhe kortizolit, kimikate që aktivizojnë reagimin e luftës ose arratisjes, mund të jenë po aq të forta sa çdo emocion që përjetohet kur jeni zgjuar. Nëse alarmi ndizet çdo natë, përgjigja ndaj stresit mund të mbetet e ndezur gjatë gjithë ditës.
Stresi i vazhdueshëm ka pasoja të dëmshme për trupin, duke shkaktuar inflamacion, rritur presionin e gjakut dhe përshpejtuar procesin e plakjes, duke dëmtuar masat mbrojtëse të kromozomeve. Po ashtu, zgjimi nga makthet prish gjumin e thellë, periudhën vendimtare për riparimin e trupit dhe largimin e mbeturinave në nivel qelizor. Këto dy efekte, stresi dhe gjumi i dobët, mund të jenë arsyet kryesore pse trupi duket më i vjetër.
Studimet e mëhershme kanë treguar gjithashtu se të rriturit që kanë makthe të shpeshta janë më të prirë të zhvillojnë sëmundjen e demencës më herët, para se të shfaqen simptomat e përditshme. Gjetjet gjithnjë e në rritje sugjerojnë se zonat e trurit të përfshira në ëndërrim janë gjithashtu të prekura nga sëmundjet e trurit, kështu që makthet e shpeshta mund të jenë një shenjë paralajmëruese e hershme për problemet neurologjike.
Afërsisht 5 për qind e të rriturve raportojnë të paktën një makth çdo javë dhe 12.5 për qind çdo muaj. Meqenëse janë të shpeshta dhe të trajtueshme, gjetjet e reja e konsiderojnë makthin një shqetësim të rëndësishëm shëndetësor publik. Terapitë për trajtimin e maktheve, si terapia njohëse e sjelljes për pagjumësinë dhe terapitë e provave të imazheve, ku ofruesit rishkruajnë mbylljen e makthit gjatë zgjuarjes, kanë treguar se mund të ndihmojnë në frenimin e frekuencës së anktheve.
Studimi, megjithatë, ka disa kufizime, pasi përdori vetëm raportet e njerëzve për ëndrrat e tyre dhe shumica e pjesëmarrësve ishin amerikanë, kështu që rezultatet mund të mos vlejnë për të gjithë. Po ashtu, masat e biologjisë u matën vetëm një herë, dhe ende nuk është e qartë nëse trajtimi i maktheve do të ngadalësojë plakjen.
Pavarësisht këtyre kufizimeve, studimi ofron gjetje të rëndësishme që nuk mund të injorohen. Studiuesit përdorën grupe të shumta pjesëmarrësish dhe i ndoqën ata për shumë vite, duke krahasuar të dhënat zyrtare të vdekjeve me ato të vetë-raportuara. Kjo do të thotë që gjetjet nuk mund të shpërfilen si një rastësi statistike. Nëse studime të tjera mund të konfirmojnë këto rezultate, mjekët mund të fillojnë t’i pyesin pacientët për makthet e tyre gjatë kontrollimeve rutinë, së bashku me matjen e presionit të gjakut dhe kontrollin e niveleve të kolesterolit.
Terapitë që zbusin makthet janë të lira, jo-invazive dhe tashmë të disponueshme. Shkallëzimi i përdorimit të këtyre terapive mund të ofrojë mundësinë për të shtuar vite në jetë, duke përmirësuar gjithashtu cilësinë e orëve që kalojmë në gjumë.
Sinjali – aty ku e vërteta flet para lajmit!