image Në cilat raste laboratorët mund të nxjerrin rezultatin e testit për COVID-19 brenda 45 minutave?

Analizë

Në cilat raste laboratorët mund të nxjerrin rezultatin e testit për COVID-19 brenda 45 minutave?

news image

Shkruan Dr. Fatime Berisha Imeri

COVID-19: Konfuzioni me testet RT-PCR

COVID-19 është sëmundje që e shkakton virusi me emrin SARS-CoV-2. Në pyetjen “A jam i infektuar me COVID-19”, përgjegjen e jep testi RT-PCR.

Në pyetjen “A kam pasur më herët COVID-19”, përgjegjen e jep testi serologjik në gjak.

Dallimi në mes RT-PCR dhe Rapid RT-PCR

Testet komerciale për COVID-19 mund të jenë teste të shpejta “Rapid RT-PCR “dhe teste tradicionale “RT-PCR”. Aparatet për teste të shpejta bëjnë përpunimin e mostrave mesatarisht për 1 orë kurse ato për teste tradicionale mesatarisht për 1.5-2 orë.

“GeneExpert” është një ndër testet e shpejta “Rapid RT-PCR “me kualitet të lartë që e përdorim për raste emergjente edhe në laboratorin tim në Cyrih. Çmimi që pacienti paguan (119 CHF përafërsisht 100 Euro) është i njejtë si për testin tradicional.

Nëse mostra ështe pozitive, “GeneExpert” fillon të japë signalin e parë pas 45-50 minutave, por nëse mostra është negative, duhet të pritet 70 minuta, deri në fund të reaksionit PCR.

Pra, ne nuk mund të premtojmë paraprakisht rezultatin brenda 45-50 minutave, sepse nuk mund të dijme nëse mostra është pozitive apo negative. “GeneExpert” mund të analizojë vetëm 3-4 mostra brenda 1 ore, varësisht nga lloji i aparatit. Për më shumë, prodhuesi i“GeneExpert” ka paralajmëruar se për shkak të kërkesave të mëdha dhe vështirësive në produksion, nuk do të mund të furnizojë laboratoret në Zvicër as me nga 10-20 teste në javë, sa ishte sasia e tyre deri tash.

Krahasuar me qindra dhe mijëra mostra që laboratori duhet të testojë brenda 24 orëve, del që testet e shpejta si “GeneExpert” kryejnë punë vetëm në raste emergjente dhe atë, nëse pacienti ka fatin që mostra e tij të jetë në radhë ndër 3- 4 të parat për t`u përpunuar.

Përderisa te testet e shpejta, aparati përpunon shumë pak mostra për 1 orë, aparatet për teste tradicionale mund të analizojnë me dhjetëra dhe qindra mostra njëkohësisht brenda 1.5-2 orëve. Pasiqë numri i mostrave ndryshon çdo ditë dhe është tejet i madh, ato nuk mund të përpunohen të gjitha përnjëherë. Për këtë arsye, laboratori garanton rezultatin jo për 1-2 orë por brenda 24 orëve.

Kohëve të fundit, kanë filluar të testohen lloje të reja të testeve të quajtura“Rapid Antigen SARS-CoV-2”, ku virusi detektohet brenda 15 minutave. Nëse janë efikase, këto do të mund të zëvendësojnë në masë të madhe testin RT-PCR. Në bazë të raporteve dhe studimeve të deritashme, aplikimi i tyre është ende i limituar dhe rastet pozitive duhet të konfirmohen me metodën klasike RT-PCR.

Kriteret për laboratore

Numri i testeve komerciale RT-PCR për COVID-19 është shumë i madh dhe ato dallojnë në kualitet dhe saktësi. Pas shpalljes së pandemisë, shumë teste u lejuan të përdoren pa u provuar efikasiteteti dhe saktësia e tyre në studime laboratorike.

Janë raportuar raste të testeve të tilla, me një sensitivitet dhe specifitet vetëm 50%. Kjo do të thotë që 50% e pacientëve me COVID-19 rezultojnë negativ dhe 50% e personave të shëndoshë që nuk kanë fare COVID-19 rezultojnë pozitiv!

Prandaj, secili laborator duhet të bëjë testime dhe studime, nëse testi i përzgjedhur është i saktë. Laboratori fillimisht duhet të analizojë në mënyrë paralele mostrat edhe me një test tjetër RT-PCR i cili ka kualitet të lartë dhe që konsiderohet metodë referente apo “standard i artë”.

Kushti i parë, që një laborator në Zvicër dhe në shumë shtete tjera të Evropës perëndimore, të marrë leje për të bërë testin RT-PCR, është që të ketë të punësuar një Mikrobiolog me specializim shtesë në Diagnostikë Molekulare. Pastaj, laboratori duhet patjetër të marrë pjesë në të ashtuquajturat “Kontrolla të Kualitetit” (“external quality control”), të cilat në Zvicër dhe shumë shtete tjera janë të obligueshme me ligj.

Këto mund të jenë arsyet, që këto shtete të mos pranojnë rezultatet për COVID-19 nga laboratoret që nuk plotësojnë kriteret e lartpëmendura.

Përvoja ime me COVID-19

Konkluzionet nga përvoja ime e deritashme me dhjetëra mijëra testime RT-PCR, pas kontakteve me shumë pacientë me COVID-19 dhe në bazë të publikimeve të deritashme janë:

Testi RT-PCR nuk rezulton pozitiv që në ditën e parë pas kontaktit dhe infektimit me COVID-19. Nevojiten 2-3 ditë që virusi të shumëzohet në fyt ose hundë, dhe vetëm atëherë, testi do të rezultojë pozitiv.

Me kalimin e kohës, virusi kalon në mushkëri ku edhe shumëzohet dhe rrjedhimisht mostrat nga fyti dhe hunda do të jenë negative. Në atë rast duhet të testohet BAL (lavazha bronkoalvelorare) e mushkërive në mënyrë që të konfirmohet COVID-19.

Një person i infektuar dhe ende pa simptome, mund të infektojë të tjerët 2-5 ditë para se t`i shfaqet sëmundja.

Personi me COVID-19 mund të shpërndajë virusin edhe dy ditë pasi të kosiderohet plotësisht i shëruar dhe pasi nuk ka më asnjë simptom.

Në raste të rralla, RT-PCR mund të rezultojë pozitiv disa (4-5) javë pas shërimit. Arsyeja është se materiali gjenetik i cili detektohet me test mund të mbetet më gjatë në organizëm edhe nëse virusi nuk jeton dhe nuk shumëzohet më. Pra, nevojitet kohë derisa virusi i vdekur të eliminohet nga organizmi i njeriut.

Këshilla për të gjithë ata që e bëjnë testin RT-PCR

Nëse e bëni testin për COVID-19, pyeteni laboratorin tuaj

çfarë testi komercial përdor?

Sa janë sensitiviteti dhe specifiteti i testit?

A ka bërë laboratori studime për saktësinë e testit? Sa mostra ka testuar?

A ka stafi përvojë në Diagnostikë Molekulare?

A merr pjesë në “Kontrolla të Kualitetit” (shumë e rëndësishme!)?

/GazetaSinjali/