“Obama i Malit të Zi dëshiron të pastrojë vendin e tij”. Kështu mediumi i njohur gjerman, Deutsche Welle e titullon një tekst për kryeministrin e ri të Malit të Zi, Dritan Abazoviq.
DW thotë se Abazoviq është në shumë mënyra një politikan i jashtëzakonshëm në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Megjithatë, theksohet se është e diskutueshme nëse ai mund t’i zbatojë planet e tij ambicioze të reformës.
Në Europën Juglindore, të huajt kanë gjetur vazhdimisht rrugën e tyre në zyrat kryesore politike më shumë se pothuajse në çdo rajon tjetër në kontinent. Ata dështuan mjaft shpesh – jo shumë arritën të vendoseshin politikisht në terma afatgjatë.
Kjo, sipas mediumit gjerman, tregon se sa të brishta janë kushtet në vendet e rajonit, sa e madhe është nevoja e tyre për ndryshim, dhe se sa pritshmëri dhe shpresa të zhgënjyera mbartin brenda vetes njerëzit atje.
Mali i Zi, me një popullsi prej pak më shumë se 600,000 banorë, vendi më i vogël në rajonin e Ballkanit Perëndimor, ka përjetuar gjithashtu ngritjen e një të huaji në një figurë qendrore politike për disa kohë.
Bëhet fjalë për Dritan Abazoviq, një politikan i ri protestues – i cili është kryeministër i vendit të tij që nga fundi i prillit 2022. Ai premton asgjë më pak se ta pastrojë Malin e Zi nga korrupsioni, ta çlirojë shtetin nga kontrolli i krimit të organizuar për dekada dhe ta çojë me shpejtësi vendin e tij në BE.
Në pamje të parë, karriera e Dritan Abazoviq duket vetëm një shembull tjetër i asaj rritjeje meteorike në Europën Juglindore. Për një kohë të gjatë, ai është kryetar i një partie të ndarë eko-liberale: URA. Pothuajse dy vjet më parë, pas zgjedhjeve historike parlamentare, ai dhe partia e tij patën shansin ta kthenin peshoren politikisht. Abazoviq i përdori me mjeshtëri dhe me një fuqi të madhe taktike. Kjo e katapultoi atë në majën e vendit të tij.
Politikan qytetar
Megjithatë, 36-vjeçari i vetëm është një përjashtim në Europën Juglindore në një aspekt: ai i përket pakicës shqiptare në Mal të Zi. Ai është politikani i parë që udhëheq një vend të Ballkanit Perëndimor që i përket një pakice etnike që nga shpërbërja e Jugosllavisë. Publicisti malazez dhe drejtori i gazetës Vijesti, Zheljko Ivanoviq e quan për këtë arsye “Obama i Malit të Zi”, shkruan DW, përcjell Express.
Dritan Abazoviq: Duhet të arrijmë në BE shumë më shpejt
Abazoviq përfaqëson pozicione liberale, të gjelbra dhe pro-europiane. Ndonëse nuk e mohon origjinën e tij etnike, ai thekson se është një “politikan qytetar” – dikush që i kapërcen tensionet etnike dhe kombëtare duke krijuar ligj, drejtësi sociale dhe kushte më të mira jetese, siç thekson ai në një intervistë për DW. “Është shumë e shëndetshme për Malin e Zi dhe për të gjithë rajonin që Abazoviq, dikush nga një pakicë, është kryeministri i parë i një vendi ballkanik”, tha për DW publicisti Zheljko Ivanoviq.
Garancia për reforma
Të drejtat e pakicave të të gjitha llojeve janë të rëndësishme për Abazoviqin, tha Ivanoviq. Në të njëjtën kohë, koncepti i tij qytetar është një therrë në sy për shumë njerëz në Mal të Zi. “Asnjë nga kampet kombëtare dhe fetare në Mal të Zi dhe në rajon nuk janë të kënaqur me Abazoviqin si kryeministër”, thotë Ivanoviq. “Të krishterët ortodoksë jo sepse është shqiptar, dhe shqiptarët jo sepse ka lënë “folenë e tij kombëtare” dhe dëshiron të jetë një udhëheqës civil”.
Pas zgjedhjeve parlamentare të gushtit 2020, aleanca “E zeza mbi të bardhë” e udhëhequr nga Abazoviq ishte në gjendje të vendosej si një forcë e vogël por vendimtare politike. Ato zgjedhje ishin historike – për herë të parë në më shumë se tri dekada, Partia Demokratike e Socialistëve (DPS) e udhëheqësit afatgjatë dhe presidentit aktual Milo Gjukanoviq duhej të hiqte dorë nga pushteti. Një koalicion shumë heterogjen nga pothuajse të gjitha fushat e spektrit politik erdhi në krye, në të cilin Abazoviq dhe aleanca e tij donin të përfaqësonin garantuesit e reformave kushtetuese dhe të një politike të jashtme pro-europiane.
Mbrojtje policore 24 orë
Vetë Abazoviq u bë zëvendëskryeministër dhe ishte përgjegjës për luftën kundër korrupsionit. Si i tillë, ai shpejt fitoi reputacionin e një luftëtari të vazhdueshëm kundër krimit të organizuar, i cili ka pllakosur Malin e Zi për dekada. Që atëherë, ai ka marrë kërcënime serioze me vdekje nga mafia e fuqishme e drogës në vend – dhe për këtë arsye është nën mbrojtjen e fortë të policisë gjatë gjithë kohës.
Por në koalicionin shumëngjyrësh anti-Gjukanoviq që ka qenë që nga fundi i vitit 2020, Abazoviq ishte në gjendje të afirmohej vetëm në një masë shumë të kufizuar me projektet e tij. Në vend që të ndiqte politika reformash, koalicioni u përfshi në mosmarrëveshje rraskapitëse mbi marrëdhëniet me Serbinë dhe kishën e fuqishme ortodokse serbe në Mal të Zi. Në fillim të vitit 2022, pakënaqësia me mungesën e vullnetit për reforma, por edhe frika nga rënia e tij politike, i dha Abazoviqit idenë e shkëlqyer të ngritjes së mosbesimit ndaj qeverisë së tij dhe të formimit të një kabineti pakicë – me veten si kryeministër dhe të mbështetur nga Milo Gjukanoviqi, deputetët e partisë politike thellësisht të korruptuar, me të cilin dikur kishte përjashtuar çdo bashkëpunim.
Marketing apo angazhim i vërtetë?
Ky kabinet, në detyrë që nga fundi i prillit 2022, në fakt duhet të përgatisë vetëm zgjedhjet e parakohshme parlamentare pranverën e ardhshme. Megjithatë, Abazoviq njofton masa drastike kundër korrupsionit dhe reforma në drejtësi. Shumë vëzhgues dyshojnë nëse kjo mund të ketë sukses. “Unë nuk mendoj se Dritan Abazoviq do të ketë shumë pushtet, sepse ai vazhdimisht ka nevojë për mbështetje nga DPS dhe parti të tjera”, tha për DW Vanja Caloviq-Markoviq, aktivistja më e njohur kundër korrupsionit në Mal të Zi dhe kryetare e organizatës për të drejtat civile MANS.
“Mbijetesa politike e qeverisë së tij varet nga strukturat që janë thellësisht të përfshira në korrupsion dhe krim të organizuar”, tha Caloviq-Markoviq. “Abazoviq bëri kompromis me regjimin e mëparshëm dhe solli në pushtet strukturat e korruptuara praktikisht pa zgjedhje. Prandaj, unë besoj se deklaratat e tij mbi luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar janë më shumë marketing politik sesa një angazhim i vërtetë për vendosjen e shtetit të së drejtës”.
Skepticizëm shpreh edhe publicisti Zheljko Ivanoviq. “Abazoviq është shumë i guximshëm dhe i vendosur për ta luftuar krimin e organizuar”, thotë ai. “Por ai ende nuk ka një ekip për shumë projekte, ai vepron si i vetëm. Ai është gjithashtu i ri dhe ndonjëherë naiv. Pra pyetja është se si do t’i mbijetojë lojërave të pista politike të Milo Gjukanoviqit dhe partive të vjetra”.
